DOĞAL MİNERALLİ SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK
Kurum ve Kuruluş Yönetmeliği (Sağlık Bakanlığı)
Resmi Gazete Tarihi: 01.12.2004
Resmi Gazete Sayısı: 25657
DOĞAL MİNERALLİ SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Cumhuriyeti topraklarında çıkan ve tüketime sunulan doğal mineralli suların teknik ve hijyenik şartlara uygun şekilde istihsali, ambalajlanması, etiketlenmesi, satışı, denetlenmesi ve onaylanması, üçüncü ülkelerin topraklarından çıkartılan ve ülkemize ithaline Bakanlık tarafından izin verilen doğal mineralli suların onaylanması, satışı, denetlenmesi ve etiketlenmesi ile Avrupa Birliğine üye devletlerin yetkili kuruluşları tarafından doğal mineralli su olarak onaylanan suların ülkemizde satışı, denetlenmesi ve etiketlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti topraklarından çıkartılan doğal mineralli suların niteliklerini, hidrojeolojik, fiziksel, kimyasal, fiziko-kimyasal, mikrobiyolojik ve tıbbi özelliklerini, kaptaj, isale, depo, dolum yeri gibi ünitelerinin haiz olacağı teknik ve hijyenik şartlar ile onaylama, ruhsatlandırma, ambalajlama, etiketleme, satış ve denetimini, üçüncü ülkelerin topraklarından çıkartılan Bakanlık tarafından onaylanarak ülkemize ithaline izin verilen doğal mineralli sular ile Avrupa Birliğine üye devletlerin yetkili kuruluşları tarafından doğal mineralli su olarak onaylanan suların ülkemizde satışı, denetlenmesi ve etiketlenmesini kapsar.
Termal ve hidromineral tesislerde tedavi edici amaçlar için kaynağında kullanılan mineralli ve tıbbi ürün niteliği taşıyan sulara bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 26 ncı maddesi ile 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 200, 201, 202 ve 206 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Müsteşarlık: Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığını,
c) Müdürlük: İl Sağlık Müdürlüğünü,
d) Bilimsel Değerlendirme Komisyonu: Doğal mineralli suların kimyasal, fiziko kimyasal, mikrobiyolojik, farmakolojik, fizyolojik ve klinik değerlendirilmesi ve onaylanması için Bakanlıkça oluşturulan komisyonu,
e) Doğal mineralli su: Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan, bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden veya teknik usullerle çıkartılan, mineral içeriği, kalıntı elementleri ve diğer bileşenleri ile tanımlanan, her türlü kirlenme risklerine karşı korunmuş bu Yönetmeliğin 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddelerinde belirtilen özellikleri haiz olan ve 8 inci madde gereği onaylanan yeraltı sularını,
f) Kurul: Doğal mineralli suları incelemek üzere her ilde sağlık müdürünün teklifi ve Valiliğin onayı ile oluşturulan inceleme kurulunu,
g) Tesis izni: Doğal mineralli su işletmelerinin inşası için bu Yönetmelik uyarınca verilen izni,
h) İşletme izni: Doğal mineralli su işletmelerine bu Yönetmelik uyarınca verilen işletme belgesini,
ı) Otomatik makine: İmlahanede yer alan ve yıkama, doldurma ve kapaklama işlemlerini el değmeden otomatik olarak yapan makineyi,
j) Otomatik sistem: İşletmede üretimi yapılan ambalajın temizlenmesi, dolum ve kapaklanma işlemlerini el değmeden otomatik olarak uyum içinde yapan sistemi,
k) Geri dönüşlü kap: Doğal mineralli su dolumunda bir defadan fazla kullanılan ve su ile etkileşim yapmayan cam, metal, krom-nikel ve benzeri kapları,
l) Geri dönüşsüz kap: Doğal mineralli su dolumunda bir defadan fazla kullanılmayacak pet, cam, metal, krom-nikel ve benzeri kapları,
m) Kurul ön raporu: Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda doğal mineralli su kaynağı ve tesis yeri ile ilgili olarak Kurulca hazırlanan ilk raporu,
n) Kurul son raporu: Tesis izni aşamasında sunulan projelere ve bu Yönetmelik esaslarına göre doğal mineralli su tesisinin tamamının inşa edilip tamamlandığına dair Kurulca hazırlanan son raporu,
o) Komisyon: Avrupa Birliği Komisyonunu,
p) Üye ülke: Avrupa Birliği üyesi olan ülkeleri,
r) Üçüncü ülkeler: Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkeleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Doğal Mineralli Suların Özellikleri
Genel Özellikler
Madde 5- Doğal mineralli sular aşağıda belirtilen genel özellikleri taşımalıdır:
a) Doğal mineralli suların muhteviyatına ilişkin parametre değerleri, 6 ncı maddede belirtilen sınırları aşmamalıdır.
b) (Değişik ibare: RG-24/07/2005-25885) Şişelenecek doğal mineralli suyun mineral içeriği, sıcaklığı, elektrik iletkenliği ve karakteristik özellikleri, doğal dalgalanmalar dahilinde suyun kaynak yerindeki yapısı ile aynı olmalıdır.
c) Doğal mineralli suya karbondioksit dışında kimyasal maddeler ilave edilmez. İlave edilen karbondioksit, suyun doğal yapısını bozmamalıdır.
d) Doğal mineralli suya dolum esnasında doğal veya dışarıdan temin edilmiş sıhhi evsafı uygun karbondioksit katılabilir. Yapılan bu işlem suyun mikrobiyolojik özelliklerinde değişikliğe yol açmamalıdır. Böyle durumlarda doğal mineralli sular;
1) Ayırma işleminden ve şişelemeden sonraki karbondioksit miktarının suyun kaynağındaki ile aynı olması ya da suyun çıkartılması, ayrıştırılması ve şişelenmesi sırasında kaybolan karbondioksitin, kaynaktan elde edilen karbondioksit ile tamamlanarak sudaki karbondioksit miktarının kaynağındaki karbondioksit miktarına eşitlenmesi halinde "doğal karbondioksitli doğal mineralli su",
2) Ayırma işleminden ve şişelemeden sonra doğal mineralli suların yalnızca kaynağındaki karbondioksit ile güçlendirilmesi halinde ve karbondioksit miktarının suyun kaynağındaki miktarından fazla olması durumunda "kaynağındaki karbondioksit ile zenginleştirilmiş doğal mineralli su",
3) Ayırma işleminden ve şişelemeden sonra doğal mineralli suların kaynağından gelmeyen karbondioksit ile güçlendirilmesi halinde ve karbondioksit miktarının suyun kaynağındaki miktarından fazla olması durumunda "karbondioksit ile zenginleştirilmiş doğal mineralli su",
şeklinde ifadelendirilir.
e) Doğal mineralli suların yapısından karbondioksitin ayrıştırılmak istenmesi halinde yalnızca fiziki yöntemler kullanılabilir. Fiziki yöntemlerle ayrıştırma işlemine tabi tutulan doğal mineralli sular "tamamen karbondioksitten arındırılmış" veya "kısmen karbondioksitten arındırılmış doğal mineralli su" şeklinde ifadelendirilir.
f) Doğal mineralli sulara, kendisine karakteristik özellik veren önemli elementlere ilişkin suyun kaynağındaki niteliğini değiştirmemek kaydıyla uygulanan muhtemelen oksijenlemeyi takiben demir ve kükürt gibi kalıcı olmayan elementlerin filtrasyon ve boşaltma yoluyla ayrıştırılması, ozonla zenginleştirilmiş hava kullanılarak demir, mangan, kükürt ve arseniğin ayrıştırılması ve tamamen fiziksel yollarla serbest karbondioksidin kısmen veya tamamen ayrıştırılması işlemleri dışında herhangi bir işlem uygulanmaması esastır. Ayırma işleminde zenginleştirilmiş ozonlu havanın kullanılması halinde 27 nci madde hükümleri uygulanır.
g) Doğal mineralli sulardan diğer su ve sulu içeceklerin üretimi de yapılabilir.
Kimyasal Özellikler
Madde 6- Doğal mineralli suların ihtiva edebilecekleri maddelerin üst sınır değerleri aşağıda gösterilen miktarları aşamaz. Bu maddede sayılan parametrelerden Ek-2 de yer alanların analizi için Ek-2‘deki tabloda belirtilen performans karakteristiklerine uyulur.
a) İstenmeyen Maddeler:
| Parametre | Sembol | Bulunabilecek maksimum miktar mg/L |
| Antimon | (Sb) | 0.005 |
| Arsenik | (As) | 0.01 |
| Bakır | (Cu) | 1 |
| Baryum | (Ba) | 1 |
| Bor | (B) | (*) |
| Civa | (Hg) | 0.001 |
| Florür | (F) | 5.0 |
| Kadmiyum | (Cd) | 0.003 |
| Krom | (Cr) | 0.05 |
| Kurşun | (Pb) | 0.01 |
| Mangan | (Mn) | 0.5 |
| Nikel | (Ni) | 0.02 |
| Nitrat | (NO3) | 50 |
| Nitrit | (NO2) | 0.1 |
| Selenyum | (Se) | 0.01 |
| Siyanür | (CN) | 0.07 |
| Organik madde için sarf edilen oksijen miktarı |
| 5.0 |
| Pestisitler ve benzeri Maddeler |
| 0.0001 |
| Polisiklik aromatik Hidrokarbonlar |
| 0.0002 |
(*): Maksimum limit 01 Ocak 2006 tarihinden sonra yayımlanacak olan Avrupa Birliği Gıda Mevzuatına göre tespit edilir. Bor parametresinin maksimum limiti tespit edilene kadar bu parametre yerine Borat (B2O3) parametresine bakılır ve bulunabilecek maksimum miktar 30 mg/L olarak aranır.
b) Anyon ve Katyonlar:
| Anyonlar | Sembol | Bulunabilecek maksimum miktar mg/L |
| Florür | F- | 5.0 |
| Fosfat | PO4 |
|
| Bikarbonat | HCO3 |
|
| Karbonat | CO3 |
|
| Klorür | Cl- |
|
| Nitrat | (NO3) | 50 |
| Nitrit | (NO2) | 0.1 |
| Silikat | SiO2 |
|
| Sülfat | SO4 |
|
| Değişik ibare: RG- 24/07/2005-25885) (Sülfür | Değişik ibare: RG- 24/07/2005-25885) S | 0.05 |
| Katyonlar |
|
|
| Alüminyum | Al | 0.2 |
| Amonyum | NH4 |
|
| Kalsiyum | Ca |
|
| Magnezyum | Mg |
|
| Potasyum | K |
|
| Sodyum | Na |
|
| Demir | Fe+2 |
|
c) Radyoaktivite:
Doğal mineralli suyun radyoaktif özellikleri aşağıdaki değerleri geçemez:
Alfa yayıcılar litrede en çok: 40.5 picocürie (1.5 Bq/Lt)
Beta yayıcılar litrede en çok: 54 picocurie (2.0 Bq/Lt)
Mikrobiyolojik Özellikler
Madde 7- Doğal mineralli sular mikrobiyolojik özellikleri bakımından aşağıdaki nitelikleri haiz olmalıdır:
Kaynaktan alınan numunede maksimum:
Koloni sayısı (20-22 oC‘de 72 saatte agar-agar veya agar-jelatin karışımında): 20 / Mililitrede
(37 oC‘de 24 saatte agar-agar karışımında) : 5 / Mililitrede
Şişelenmiş doğal mineralli sularda maksimum:
Koloni sayısı (20-22 oC‘de 72 saatte agar-agar veya agar-jelatin karışımında): 100 / Mililitrede,
(37 oC‘de 24 saatte agar-agar karışımında): 20 / Mililitrede
Şişelenmiş doğal mineralli sularda total koloni sayısı, şişelenmeyi takip eden 12 saat içerisinde alınır. Numune alınan su 12 saatlik süre içerisinde 4oC ± 1 oC ‘de saklanmış olmalıdır.