TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI KATI ATIKLARIN TOPLANMASI, TAŞINMASI, GERİ KAZANIMI VE BERTARAFI İLE İLGİLİ PROJELERİN VİZE ESASLARI
1. PROJE RAPORU BÖLÜMÜ
1.1. Projenin Yapılacağı Yer/Belde Hakkında Genel Bilgiler
a) İdari, coğrafi ve tarihi durum
b) Sosyoekonomik ve kültürel durum
c) Nüfus, yerleşim ve ulaşım durumu
d) Harita ve imar planı durumu
e) Konut ve endüstri tesisleri.
f) Enerji tesisleri ya da özel önemdeki enerji üretim tesisleri,
g) Genel iklim özellikleri
h) Mevcut altyapı tesislerinin durumu
i) Yörenin topoğrafik yapısı ve jeolojik-hidrojeolojik formasyonu,
1.2. Nüfus Projeksiyonu
Bu başlık altında projenin yapılacağı yer ile ilgili nüfus projeksiyonu yer alacaktır. Nüfus projeksiyonunun yapılmasında beldenin son nüfus sayım sonuçları, nüfus artış katsayısı, içme suyu ve kanalizasyon projeleri ve imar planı nüfus tahminleri, toplu konut inşaatları, göç, turizm faaliyetleri gibi göz önünde bulundurulan faktörler belirtilmelidir.
1.3. Atık Miktarı
Bu başlık altında proje sahasına ait atık miktarları ve ilgili hesaplar verilecektir. Atık miktarı hesaplanırken aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınmalıdır.
a) Proje sahasındaki nüfus ve ekonomik gelişmişlik durumundan hareketle, evsel katı atık miktarı tartım çalışmaları yapılarak, Belediye ve Devlet İstatistik Enstitüsü verileri de göz önüne alınarak hesaplanır.
b) Proje sahasındaki sanayi tesislerinden kaynaklanan evsel atıkların miktarı hesaplanır.
1.4. Atık Kompozisyonu
Bu başlık altında proje sahasında oluşan katı atıkların kompozisyonu ve miktarı hakkında bilgi verilmelidir. Atık kompozisyonuna dair yerinde yapılacak çalışmalar, güncel veriler ya da araştırmalar temel çıkış noktası olarak alınmalıdır. Herhangi bir literatür verisinin bulunmadığı belde ve yerleşim yerinde, kompozisyon araştırması Çevre Mühendisliği ve Katı Atık Yönetimi temel bilgileri ışığında yapılır.
1.5. Mevcut Katı Atık Tesisleri (Yeri, kapasitesi ve çevresel etkileri)
1.6. Trafik Etüdü (Ulaşım imkanları, mevcut yolların kapasitesi v.b.)
1.7. ÇED (ÇED çalışması sonucu elde edilen belge, doküman ve raporlar)
2. PROJELER
Hazırlanacak projeler aşağıdaki bölümleri içermelidir:
a)Proje Açıklama Raporu: Bu bölümde katı atık miktarı, kompozisyonu, türü, toplama-taşıma süreci, geri kazanımı ve seçilen bertaraf yöntemini (düzenli depolama, yakma, kompost, v.b.) içeren özet bilgi yer almalıdır.
b)Atıkların Biriktirilmesi: Projede, atıkların biriktirildiği yerler ve ayrı biriktirme usul/esasları ayrıntılı olarak yer almalıdır. Örneğin, konut alanlarında kaldırım üstü poşet, konteyner ya da toplu konut alanlarında baca ve toplama merkezleri gibi ayrıntılara yer verilmelidir.
Kamuya açık alanlarda, park ve bahçelerde katı atıkların biriktirilmesi için özel olarak ayrılmış konteynerler olmalıdır. Hafriyat toprağı, inşaat atıkları ve kalorifer yakıt atıkları için belediyelerce belirlenecek döküm yerleri dikkate alınmalı ve bu bilgiler proje/tasarım verileri ve kriterlerine yansıtılmalıdır.
c) Atıkların Toplanması:
Bu başlık altında katı atıkların toplanması için önerilen sistem ve araçlar açıklanmalıdır. Sistem seçiminde göz önünde bulundurulan hususlar, kullanılacak ekipmanlar ve işgücü, proje sahasında mevcut koşullar ve ekonomik analizi (maliyet, işletme) gibi bilgiler yer almalıdır.
Katı atıkların yönetimi ile ilgili yasal düzenlemelerin ışığında, projede; atıkların toplama gün ve saatleri, toplama noktaları, kullanılacak toplama araçlarının özellikleri, toplama zamanı ve sıklığı ile en ekonomik taşıma güzergahları hakkında bilgiler yer almalıdır.
Katı atık toplama sistemine ait alternatifli güzergah planları oluşturulmalıdır.
Atıkların toplanacağı yerler, semtler, bölgeler 1/1000 ölçekli imar haritaları üzerinde tanımlı ve belirli olacak şekilde işaretlenmelidir. Atık toplanacak imarsız/gecekondu bölgeleri de ayrı bir işaretleme sistemi ile harita üzerinde mümkünse yer almalıdır. Ana ulaşım güzergahları ve atık toplanacak ana arterler, atık yoğunluğunun fazla olduğu alış-veriş ve ticaret merkezleri de harita çalışmasında yer almalıdır.
d) Atıkların Taşınması:
Bu başlık altında günlük taşıma hesapları yapılmalı, katı atıkların aktarma istasyonlarına veya katı atık işleme veya bertaraf tesislerine ulaştırılacağı güzergahlar hakkında bilgi verilmelidir. Güzergahlar 1/1000 ölçekli harita üzerinde gösterilmelidir.
Proje kapsamında aktarma istasyonu yer alıyorsa; aktarma istasyonu ile ilgili bilgiler bu başlık altında verilmelidir. Bu kapsamda aktarma istasyonunun seçiminde etkili olan faktörler, yer seçim kriterleri, aktarma istasyonunda kullanılacak ekipmanlar, aktarma istasyonu boyutlandırılmasında kullanılan veriler vb. bilgiler yer almalıdır.
e) Atıkların Geri Kazanımı:
Atıkların geri kazanımında öncelikli olarak atıkların kaynağında ve ayrı olarak toplanmasına önem ve özen gösterilmelidir.
Bu başlık altında proje sahasında uygulanacak geri kazanım uygulamasına dair bilgiler, ayrı toplanan/toplanacak atık miktarı ve türleri (plastik, cam, kağıt, karton, metal), geri kazanım miktarı ve geri kazanım oranı, ekonomik analizi gibi bilgiler yer almalıdır.
Proje kapsamında bir geri kazanım tesisi yapılacaksa; tesis hakkındaki bilgiler ve tasarım verileri bu başlık altında verilmelidir.
f) Atıkların Bertarafı:
Katı atıkların bertarafı, kaynağında ayrı veya karışık olarak toplanan ya da atık işleme prosesinden çıkan atıkların nihai giderimlerini kapsamaktadır. Bu başlık altında seçilen bertaraf yöntemi hakkında genel bilgi verilmelidir.
Atık Bertaraf Yöntemi olarak Düzenli Depolama Yöntemi kullanılacak ise proje kapsamında aşağıdaki bilgiler yer almalıdır.
1. Olası bertaraf sahalarının derleme bilgisi
2. Seçilen saha ile ilgili bilgiler
a. Genel yerleşim planı
b. Katı atık taşıma mesafesi,güzergahı ve maliyeti
c. Tesise ulaşım imkanı
d. Seçilen alandaki yeraltı ve yüzeysel su kaynakları ve koruma havzaları
e. Seçilen alan ile ilgili taşkın, heyelan, çığ, erozyon ve deprem riski
f. Seçilen alanın topoğrafik, jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri
g. Seçilen alana ait meteorolojik özellikler (rüzgar hızı ve yönü,yağış miktarı vb bilgiler)
h. Seçilen alana ait imar planı ve proje sahasının gelişme potansiyeli
i. Tabi olunan yasal mevzuatın (genel, yerel, vs.) ve proje standartlarının belirlenmesi
j. Seçilen alanın mülkiyet durumu
k. Seçilen alanın halihazırdaki kullanım durumu
3. Düzenli Deponi Sahasının projelendirilmesi
a. Deponi sahasının projelendirilme esaslarının belirtilmesi
b. Proje ölçülerinin belirtilmesi
c. İşletme özelliklerinin belirtilmesi
4.Dizayn özellikleri
a. Sızıntı suyu kontrolleri
b. Gaz kontrolleri
c. Yüzey suyu kontrolleri
d. Yeraltı suyu durumu ve saha drenajı
e. Ulaşım yolları
f. Özel çalışma alanları
g. Özel atıkların işlenmesi
h. Yapılar ( Tartı ünitesi, işletme binası, laboratuar, araç yıkama vb)
i. Kamusal hizmetler (elektrik, su, telefon, kanalizasyon vs.)
j. Geri dönüşüm
k. Gözlem kuyuları
l. Peyzaj
5.Proje paketinin hazırlanması
a. Dolgu alanlarının avan projelerinin hazırlanması
b. Depolama sahasının eş yükselti eğrileri
c. Katı atık depolama hacminin, zemin gereksinimlerinin ve saha ömrünün hesaplanması
d. Nihai depolama sahası çizimleri
e. En kesit ve planlarının hazırlanması
f. İnşaat ayrıntılarının hazırlanması
g. Nihai arazi kullanım planının hazırlanması
h. Keşfin hazırlanması
i. Dizayn raporunun hazırlanması
j. ÇED Yönetmeliği gereğince gerekli çalışmaların yapılması
k. Başvurunun sunulması ve gerekli izinlerin alınması
l. İşletme kılavuzlarının hazırlanması
g) Katı atıkların yönetimi:
Katı atıkların yönetimi süreci; atıkların toplanması, taşınması ve geri kazanımı ile bertaraf yöntemlerinin tümünü kapsayan bütünleşik bir yaklaşımdır. Atıkların toplanması, taşınması, geri kazanılması, kompostlaştırılması, yakılması ve diğer bertaraf yöntemlerinde projelendirme ölçütü atık hacmidir. Ancak, düzenli depolamanın projelendirilmesinde esas olan ölçüt deponi sahasının toplam alanıdır.
2.5. Yukarıda belirtilen çizim ve raporların kapak kısmında A4 ebatlarında anted sunulmalı, anted sayfasında;
Tasdik makamı, yüklenici isim ünvanı, projenin ve paftanın adı, projenin ölçeği, projeyi yapanın adı, ünvanı, Oda sicil numarası, imzası, projenin tanzim tarihi, plan no v.b. bilgilere yer verilmelidir.
3. METRAJ DÖKÜMANI
Projede yapılacak işin poz no‘su, işin cinsi, birimi ve miktarı yer almalıdır. Yatırım maliyeti metrajları ile birlikte verilmelidir. Kanalizasyon ve yağmur suyu sistemi işletme maliyeti m3 su bazında verilmelidir.
4. İŞLETME TALİMATNAMESİ VE TARİFELER
Katı atık tesisi işletme talimatnamesinde evsel atıklar için tesise kabul şartları ve tarifeleri verilecektir.
Ayrıca tesisin işletilmesine yönelik "İşletme ve Bakım Talimatnamesi" örneği hazırlanacaktır.
5. PROJE İLE BİRLİKTE SUNULACAK BELGELER
- Proje vizesi başvuru yazısı - projeyi hazırlayan BTB‘li firma tarafından ilgili projenin ÇMO vizesi için Odaya sunulduğuna dair, işveren firmanın adı, ticaret ünvanı ve açık adresinin yer aldığı resmi yazı.
- İşverenin adı, adresi, vergi numarası,
- Projede imzası bulunan kişilerin noter tasdikli imza sirküleri :
- Projede imzası bulunan şirket çalışanlarına ait sigorta belgeleri : (SSK Dönem Bordroları son 4 aylık)
- SMM ve tescilli büronun işveren ile arasında imzalanmış sözleşmesi
- Proje bedeli üzerinden kesilmiş serbest meslek makbuzu ya da faturası
- Oda tarafından istenilen diğer bilgi ve belgeler
NOT : 1. Proje vize onay esaslarını uygulayan ÇMO birimi söz konusu projenin nitelik ve niceliğine göre yukarıda istenilen bilgi ve projelerden bazılarını istememekte, ya da ek bilgi ve projeler istemekte yetkilidir.
2. Projeler, klasör dosya içerisinde ve onaylamaya yetkili İdare‘nin uygun göreceği sayıda, aydınger orijinalleri ise madeni (çinko) kutu içerisinde teslim edilecektir.
Katı Atıkların Toplanması, Taşınması, Geri Kazanımı, ve Bertarafı (Giderimi) ile İlgili Projelerin Asgari Ücretleri
Katı atıkların yönetimi süreci; atıkların toplanması, taşınması ve geri kazanımı ile bertaraf yöntemlerinin tümünü kapsayan bütünleşik bir yaklaşımdır. Atıkların toplanması, taşınması, geri kazanılması, kompostlaştırılması, yakılması ve diğer bertaraf yöntemlerinde projelendirme ölçütü atık hacmidir. Ancak, düzenli depolamanın projelendirilmesinde esas olan ölçüt deponi sahasının toplam alanıdır. Buna göre, projelendirme ölçütü olarak atık hacmi esas alınması halinde Katı Atık Proje Bedeli (KAPB) aşağıdaki şekilde hesaplanır:
KAPB = B1 * M * (1 + y1 + y2 + y3 + y4 + y5) * T * (1 + p1 + p2 + p3 + p4)
Projelendirme ölçütü olarak Düzenli depolama sahası toplam alanı esas alınması halinde ise Katı Atık Proje Bedeli (KAPB) aşağıdaki şekilde hesaplanır:
KAPB = B2 * A * (1.35) * T * (1 + p1 + p2 + p3 + p4)
A = Deponi sahası toplam alanı ha (hektar)
B1 = Birim Proje Bedeli (Oda Yönetim Kurulu tarafından, idarelerin ve ilgili sektör temsilcilerinin uygulamaları gözönüne alınarak belirlenir.)
B2= Birim Proje Bedeli 12 *106 (TL/ha)
M = Atık miktarı, ton/yıl (projede öngörülen katı atık miktarı)
MxB1 Değerleri
Nüfus Aralığı MxB1 Nüfus Aralığı MxB1
10000 3.660 350.001-400.000 32.370
10.001-20.000 6.972 400.001-450.000 34.595
20.001-30.000 9.959 450.001-500.000 36.517
30.001-40.000 12.648 500.001-600.000 39.438
40.001-50.000 15.057 600.001-700.000 41.411
50.001-75.000 18.068 700.001-800.000 42.593
75.001-100.000 19.272 800.001-900.000 45.521
100.001-150.000 23.126 900.001-1.000.000 48.050
150.001-200.000 24.669 1.000.001-2.000.000 57.661
200.001-250.000 27.752 2.000.001-3.000.000 60.544
250.001-300.000 29.972 3.000.001-4.000.000 64.580
300.001-350.000 31.470 4.000.001-5.000.000 72.653
2014 yılı için B2xA Değerleri
HA B2xA
1-5 11.069
6-10 13.750
11-15 15.963
16-20 16.449
21-25 17.650
26-30 18.226
31-35 18.702
36-40 18.831
41-45 19.086
46-50 19.279
y = Atık Bertaraf Yöntemi Katsayısı
y1 = Atık Toplama ve Taşıma = 0,10
y2 = Geri Kazanım Tesisi = 0,15
y3 = Kompost Tesisi = 0,20
y4 = Yakma = 0,5
y5 = Diğer Bertaraf Yöntemleri = 0,2
T = Atık Türü Katsayısı
Evsel, T = 1
p = Proje Türü Katsayısı
p1 = Etüd / Fizibilite = 0,15
p2 = Avan Proje = 0,25
p3 = Uygulama Projesi = 0,50
p4 = İhale Şartnameleri = 0,10
Derin Deniz Deşarjı Projeleri Asgari Ücretleri
Derin deniz deşarjı proje yapım hizmetleri asgari ücret bedeli aşağıdaki formüle göre hesaplanır.
P = 1,25 * (Q * K * M)
Bu formülde,
* P = Çevre mühendisliği hizmetlerinin toplam proje yapım bedeli,
* 1,25 katsayısı: Yüklenici kar ve genel masrafları karşılığı
* Q = Değeri atıksu debisine bağlı olarak her yıl Oda Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve yayınlanan aşağıdaki tablodan alınır.
2014 yılı için Q Değerleri
Debi (m3/gün) Q
0 - 100 2.204
101 - 200 3.154
201 - 300 4.140
301 - 500 5.743
501 - 1.000 7.596
1.001 - 2.000 9.174
2.001 - 4.000 12.452
4.001 - 6.000 16.663
6.001 -10.000 17.819
10.001 - 14.000 19.690
14.001 - 20.000 20.987
20.001 - 40.000 24.670
40.001 - 100.000 27.487
100.001 - 200.000 30.458
200.001 - 300.000 31.500
> 300.000 34.198
K= proje konusu beldenin, meteorolojik, topoğrafik ve bitki örtüsü şartları ile ulaşım zorlukları, terfi ve detay projeleri ile tesisin ön hesaplarının maliyetini artırıcı etkisi dikkate alınarak konulan 1,00-3,00 arasında sabit bir katsayı olup, aksi belirtilmediği takdirde, K = 1,0 alınır.
* M = Derin deniz deşarj hattının uzunluğuna bağlı olarak değişen katsayı