Kurum ve Kuruluş Yönetmeliği (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı) Resmi Gazete Tarihi: 24.10.2007 Resmi Gazete Sayısı: 26680

AĞIR HİZMET ARAÇLARI VE MOTORLARININ EMİSYONLARI (EURO IV VE EURO V) İLE İLGİLİ TİP ONAYI YÖNETMELİĞİ (2005/55/AT) (Değişik:RG-22/12/2009-27440)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek üzere, sağlık ve çevrenin korunması amacıyla, araçların sıkıştırma ateşlemeli motorlarından çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticilerine ve araçlarda kullanılan doğal gaz veya sıvılaştırılmış petrol gazı ile çalışan pozitif ateşlemeli motorlardan çıkan gaz halindeki kirleticilerin emisyonlarına karşı alınacak tedbirler kapsamında motorların ve bu motorların yerleştirildiği araçların belgelendirilmelerine ilişkin hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 - (Değişik:RG-22/12/2009-27440)

(1) Bu Yönetmelik; bütün motorlu araçların gaz ve parçacık hâlindeki kirleticilerini, emisyon kontrol cihazlarının faydalı ömrünü, dolaşımdaki araçların ve motorların uygunluğunu ve araç üzerinde teşhis (OBD) sistemlerini, 21/4/2009 tarihli ve 27207 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmeliğe ((AT) 715/2007) göre tip onayı verilen M₁, N₁, N₂ ve M₂ kategorisindeki araçların motorları hariç olmak üzere, 4 üncü maddenin (e) bendinde belirtilen motorları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 - (Değişik:RG-22/12/2009-27440)

(1) Bu Yönetmelik; Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesine dayanılarak ve Avrupa Birliğinin 2005/55/EC Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) (Değişik:RG-22/12/2009-27440) Araç: Referans kütlesi 2610 kg‘ı aşan, 28/6/2009 tarihli ve 27272 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin (2007/46/AT)  3 üncü maddesinde tarif edilen herhangi bir aracı,

b) (Değişik:RG-22/12/2009-27440) Güçlendirilmiş çevre dostu araç (EEV): Ek I‘in 6.2.1 numaralı maddesindeki çizelgelerin C satırında müsaade edilen emisyon sınır değerlerine uygun olan bir motorla tahrik edilen aracı,

c) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

ç) MARTOY: Avrupa Topluluğunun 70/156/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmi Gazete‘de yayımlanan şekliyle son seviyesini,

d) R-49: Motorları konusunda motorlu araçların onayı ile ilgili 49 numaralı Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Regülasyonunu,

e) (Değişik:RG-22/12/2009-27440) Motor: Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin (2007/46/AT) 3 üncü maddesinde belirtildiği şekilde ayrı teknik ünite olarak tip onayı verilebilen ve bir aracın tahrikine neden olan kaynağı

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Uygulama Usul ve Esasları

Tip onayı belgesi başvuruları

MADDE 5 - (1) Tip onayı belgesi başvurularına ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Tip Onayı Belgesi başvuruları, tanıtım paketi içinde tanıtım fihristine uygun olarak düzenlenmiş tanıtım dosyasıyla birlikte Ek I‘de belirtildiği şekilde imalatçı tarafından Onay Kuruluşuna yapılır. Tanıtım paketi başvurudan itibaren onayın verildiği veya reddedildiği tarihe kadar Onay Kuruluşunun incelemesine açıktır.

b) Belirli bir araç veya ayrı teknik ünite ile ilgili tip onayı belgesi başvuruları, ancak bir onay kuruluşuna yapılabilir. Başvuru sahibi, başka bir ülkenin onay kuruluşuna başvuruda bulunmadığını bir yazı ile Onay Kuruluşuna bildirir.

c) Onaylanacak her tip için ayrı bir başvuru yapılır.

Tip onayı işlemleri

MADDE 6 - (1) Tip onayı işlemleri aşağıda belirtilmiştir.

a) Onay Kuruluşu, Yönetmeliğin şartlarını sağlayan motor tipine veya grubuna ve araç tipine Ek VI‘da örneği bulunan AT tip onayı belgesini ve AT tip onayı numarasını verir.

b) Onay Kuruluşu, Yönetmeliğin şartlarını sağlayan araç tipine Ek VI‘da örneği bulunan AT tip onayı belgesini veya ulusal tip onayı belgesini verir.

Eşdeğer belgeler

MADDE 7 - (1) Motorları konusunda motorlu araçların onayı ile ilgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun R-49 numaralı Regülasyonunun son versiyonu ile 9 uncu maddede belirtilen uygulama tarihlerinde yürürlükte bulunan Yönetmeliğin son versiyonu eşdeğer olup, alternatif olarak anılan Regülasyona göre verilen tip onayı belgeleri eşdeğer olarak kabul edilir.

Teknik servisler

MADDE 8 - (1) Teknik servis olarak, EN 17025 veya eşdeğer ulusal veya uluslararası standartları haiz, deney ve analizleri yapabilecek laboratuvarı ve/veya teknik imkanları bulunan resmi ve özel kurum ve kuruluşlar, yapılacak protokolle belirlenecek şartlar çerçevesinde görevlendirilebilir. Teknik servisler, Onay Kuruluşunun müsaadesi ile deneyleri kendi laboratuarları dışında aynı özelliklere haiz laboratuvarlarda yaptırabilir. Görevlendirilen teknik servisler Bakanlığın intenet sitesinde yayımlanır.

Yükümlülükler ve uygulama takvimi

MADDE 9 - (1) Yükümlülükler ve uygulama takvimine ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motor tipleri için ve sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipleri için, özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmadığında, ilk defa tip onayı belgesi alacak araçlar ve motorlar için MARTOY‘un 6 ncı maddesine göre AT tip onayı verilmez.

b) 1/1/2008 tarihinden itibaren yeni ulusal tip onayı alacak araçlar 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla donatılmış ve özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması halinde ulusal araç tip onayı verilmez.

c) 1/1/2009 tarihinden itibaren ve üçüncü ülkelere ihraç edilmesi tasarlanan araçlar ve motorlar veya kullanımdaki araçlar için değiştirilebilen motorlar hariç olmak üzere, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartların karşılanmaması durumunda ve motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda;

1) MARTOY uyarınca tip onayı belgesi mevcut yeni araçlara veya yeni motorlara verilen uygunluk belgeleri, MARTOY‘un 9 uncu maddesinin amaçları bakımından geçerli kabul edilmez.

2) Sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar ve bu motorlarla tahrik edilen yeni araçlar imal veya ithal edilerek piyasaya arz edilemez.

3) 1/1/2009 tarihine kadar ithal edilerek gümrüklere gelmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar ile yurt içinde imal edilmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar bu hükmün kapsamı dışındadır.

ç) 1/10/2008 tarihinden itibaren 10 uncu ve 11 inci maddeler ile ve Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla donatılmış ve özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda, sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorların tipleri veya sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipi için AT tip onayı verilmez.

d) 1/1/2011 tarihinden itibaren, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII‘inde belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motor tipleri için ve sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipleri için ve özellikle motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması halinde, ulusal araç tip onayı verilmez. 1/10/2008 ila 1/1/2011 arasında yapılacak yeni ulusal tip onayı başvurularında, (a) bendinde belirtilen onay veya teknik servislerden alınmış bu onaya eşdeğer bir rapor aranır.

e) 1/1/2012 tarihinden itibaren, üçüncü ülkelere ihraç edilmesi tasarlanan araçlar ve motorlar veya kullanımdaki araçlar için değiştirilebilen motorlar hariç olmak üzere, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile ve Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartların karşılanmaması durumunda ve motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda;

1) MARTOY uyarınca tip onayı belgesi mevcut yeni araçlara ve yeni motorlara verilen uygunluk belgeleri söz konusu MARTOY‘un 9 uncu maddesinin amacı bakımından geçerli kabul edilmez.

2) Sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar ve bu motorlarla tahrik edilen yeni araçlar imal veya ithal edilerek piyasaya arz edilemez.

3) 1/1/2012 tarihine kadar ithal edilerek gümrüklere gelmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar ile yurtiçinde imal edilmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar bu hükmün kapsamı dışındadır.

f) 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII‘de belirtilen şartları sağlayan ve Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin C satırında belirtilen sınır değerlere uygun olan bir motorun, 11 inci maddeye uygun olarak, bu maddenin (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartlara uygun olduğu kabul edilir.

g) Tip onayı sistemine göre Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafında belirtilen sınır değerlere uygun olması gereken sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar için aşağıda belirtilen hususlar uygulanır.

1) Rastgele seçilmiş bütün yük koşullarında ve belirli bir kontrol alanına ait olan, 30 dakika gibi bir sürede alınan emisyon örnekleri, bu tür koşullara tabi olmayan ve belirlenmiş motor çalışma koşulları hariç, Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 ve C satırlarındaki sınır değerlerin % 100‘ünden fazlasını aşmamalıdır.

2) Hariç tutulan motor çalışma şartları ve diğer uygun şartlar, 13 üncü maddenin (a) bendine uygun olarak tanımlanır.

Emisyon kontrol sistemlerinin dayanıklılığı

MADDE 10 - (1) Bütün tip onayları için imalatçı, Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında veya B2 satırında veya C satırında belirtilen sınır değerlere atıf yapılarak, tip onaylı sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorun aşağıda belirtilen faydalı ömrü süresince bu sınır değerlere uygun olacağını göstermelidir.

a) N1 ve M2 kategorisi araçlara takılacak motorlarda 100 000 km veya beş yıl (hangisi daha erken olursa),

b) N2 ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 16 tonu aşmayan N3 kategorisi araçlara ve M3 kategorisi Sınıf I, Sınıf II ve Sınıf A ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 7,5 tonu aşmayan Sınıf B araçlara takılacak motorlarda 200 000 km veya altı yıl (hangisi daha erken olursa),

c) Teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 16 tonu aşan N3 kategorisi araçlara ve M3 kategorisi Sınıf III ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 7,5 tonu aşan Sınıf B araçlara takılacak motorlarda 500.000 km veya yedi yıl (hangisi daha erken olursa).

(2) Bütün tipler için araçlara verilen tip onayları, normal kullanım şartlarında aracın normal ömrü boyunca emisyon kontrol cihazlarının düzgün çalışmasının teyidini de gerektirmelidir (düzgün olarak bakımı yapılan ve kullanılan dolaşımdaki araçların uygunluğu).

Araç üzerinde teşhis sistemleri

MADDE 11 - (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, tip onayı alacak araçlara; Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 veya C satırında belirtilen emisyon sınır değerlerine atıf yapılarak, tipi onaylanan sıkıştırma ateşlemeli bir motora veya bu tür bir motorla tahrik edilen araca maddendin üçüncü fıkrasındaki B1 veya C satırında belirtilen OBD sınır değerleri aşıldığında, sürücüye bir hatanın varlığını işaret eden araç üzerinde teşhis sistemi takılmalıdır. Egzoz iyileştirme sistemlerinde OBD sistemi, aşağıdaki herhangi bir büyük fonksiyonel arızayı izleyebilir:

a) Ayrı bir teknik ünite olarak takılması durumunda, NOx giderme sisteminin veya dizel parçacık filtresinin bir parçası olan veya olmayan bir katalitik konvertör,

b) Bir NOx giderme sistemi (takılı ise),

c) Bir dizel parçacık filtresi (takılı ise),

ç) NOx giderme sistemi - dizel parçacık filtresi birleşimi.

(2) 1/10/2008 tarihinden itibaren Yönetmeliğe göre yeni AT tip onayı alacak araçlar ve 1/10/2009 tarihinden itibaren daha önce AT tip onayı almış araçlar ile 1/1/2011 tarihinden itibaren ulusal tip onayı alacak araçlar ve 1/1/2012 tarihinden itibaren daha önce ulusal tip onayı almış araçlar için, Ek I‘in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 veya C satırında belirtilen emisyon sınır değerlerine atıf yapılarak tipi onaylanan sıkıştırma ateşlemeli bir motora veya gazlı motora veya bu tür bir motorla tahrik edilen bir araca üçüncü fıkradaki çizelgenin B2 veya C satırında belirtilen OBD sınır değerleri aşıldığında sürücüye bir hatanın mevcudiyetini işaret eden araç üzerinde teşhis sistemi takılmalıdır. OBD sisteminde, ayrıca, motor elektronik kontrol sistemi (EECU) ve iletim elektronik kontrol ünitesi arasındaki ara yüz gibi EECU ile herhangi bir motor veya EECU‘ya giriş sağlayan ve EECU‘dan çıkış alan araç elektrik veya elektronik sistemleri arasında emisyon kontrol sisteminin doğru çalışmasını da etkileyecek bir ara yüz bulunmalıdır.

(3) OBD eşik sınırları aşağıdaki gibi olmalıdır:

(4) 70/220/AT Yönetmeliğinin ilgili hükümlerini ve OBD sistemleri ile uyumluluğu sağlayan değiştirilebilir aksamlar konusunda hükümler muhafaza edilerek; deney, teşhis, servis ve onarım amaçları için OBD bilgilerine tam ve düzenli giriş sağlanmalıdır.

Tüketilebilir ayıraçlar kullanılan emisyon kontrol sistemleri

MADDE 12 - (1) 11 inci maddenin hükümlerini uygulamak için gerekli tedbirler alınırken, uygunsa, kullanımda yetersiz olarak bakımı yapılan, tüketilebilir ayıraçlar kullanan emisyon kontrol sistemlerinin risklerini en aza indirmek için Komisyonun belirlediği esaslar doğrultusunda teknik tedbirler alınır. Ayrıca, aynı esaslara göre ayıraçların kullanımından dolayı amonyak emisyonlarının en aza indirilmesini sağlayacak tedbirler de alınır.

Uygulama tedbirleri ve değişiklikler

MADDE 13 - (1) Yönetmeliğin uygulanması ve gerekli değişiklikler hususunda yapılacak işlemler aşağıda belirtilmiştir.

a) (Değişik:RG-22/12/2009-27440) 9 uncu maddenin (g) bendi ile 10 uncu ve 11 inci maddelerin uygulanması için gerekli tedbirler, Ek XI‘den Ek XVI‘ya kadar olan eklerde (2005/78/EC Direktifinin Ek II ila Ek VII) belirtilmiştir. Ek XV sıkıştırmalı ateşlemeli motorlu araçlar ve bu tür motorların tip onayı için, Ek XVI ise kıvılcım ateşlemeli motorlu araçlar ve bu tür motorların tip onayı için uygulanır.

b) Bilimsel ve teknik ilerlemelere uyarlamak için Yönetmelikte yapılacak gerekli değişiklikler, MARTOY‘un 15 inci maddesine uygun olarak yapılır.

Muafiyetler

MADDE 14 - (1) Muafiyetlere ait esaslar aşağıda belirtilmiştir.

a) Teknolojik olarak gelişmiş motorlar ve motorları konusunda teknolojik olarak gelişmiş araçlara tip onayı belgesi talep edilmesi halinde, Komisyona ve diğer ülkelerin onay kuruluşlarına bilgi verilerek, ulusal tip onayı belgesi verilebilir.

b) 1/1/2008 tarihinden önce imal ve ithal edilmiş motorlu araçlara bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 15 - (1) 24/6/2003 tarihli ve 25148 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Araçlarda Kullanılan Sıkıştırma Ateşlemeli Motorlardan Çıkan Gaz ve Partikül Kirleticilerin Emisyonlarına ve Araçlarda Kullanılan Doğal Gaz veya Sıvılaştırılmış Petrol Gazı ile Çalışan Pozitif Ateşlemeli Motorlardan Çıkan Gaz Halindeki Kirleticilerin Emisyonlarına Karşı Alınacak Tedbirlerle İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (88/77/AT), yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan yönetmeliğe yapılmış atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış atıflar olarak kabul edilir ve Ek X‘da verilen ilişkilendirme çizelgesine göre okunur.

Yönetmeliğin uygulanması

MADDE 16 - (1) Bu Yönetmelik;

a) 1/1/2008 tarihine kadar isteğe bağlı olarak,

b) Yeni tip onayı alacak araçlar için 1/1/2008 tarihinden itibaren,

c) Daha önce tip onayı almış araçlar için 1/1/2009 tarihinden itibaren

uygulanır.

GEÇİCİ MADDE 1 - (Değişik:RG-22/12/2009-27440) (1) 31/12/2009 tarihinden önce tip onayı almış referans kütlesi 2610 kg‘ın altındaki N₁, N₂ ve M₂ kategorisi araçların motorları dışındaki sıkıştırma ateşlemeli motorlar ve gaz motorları ile ilgili kapsam genişletmelerinde imalatçının talebi hâlinde 1/7/2010 tarihine kadar bu Yönetmeliğin 2008/74/EC Direktifi doğrultusundaki değişiklik hükümleri uygulanmaz.

Yürürlük

MADDE 17 - (1) Bu Yönetmelik, 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 18 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ekleri İçin Tıklayınız