DANIŞTAY ONUNCU DAİRE EN:2006/6770
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2006/6770
Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
Vekilleri :
Davalı : Başbakanlık - ANKARA
İsteğin Özeti : 6.7.2006 tarih ve 26220 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulmasına Dair 2006/10550 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı"nın iptali ve yürütmenin durdurulması, Yönetmeliğin dayanağı olan 5449 sayılı sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun bazı maddelerinin Anayasa‘ya aykırılığı nedeniyle iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi :
Düşüncesi : 6.7.2006 tarih ve 26220 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulmasına Dair 2006/10550 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı"na yönelik yürütmenin durdurulması isteminin, 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun 3. ve 8. maddelerine aykırı olması nedeniyle 2./2-b, 3 ve Tabloya yönelik olarak kabulü, diğer maddelere yönelik reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27 nci maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından, istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, Anayasa Mahkemesince karar verilinceye kadar dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yürütülmesinin durdurulması yolunda verilen karar üzerine, Anayasa Mahkemesinin konu ile ilgili verdiği karara ait tutanağın geldiği anlaşılmakla yürütmenin durdurulması istemi yeniden incelendi, gereği görüşüldü:
Dairemizin 14.3.2007 tarih ve E:2006/6770 sayılı kararıyla, 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun 3, 8 ve Geçici 2. maddelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına ulaşılması nedeniyle anılan maddelerin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulmuş; Anayasa Mahkemesinin 30.11.2007 tarih ve E:2006/61, K:2007/91 sayılı kararıyla anılan maddelerin Anayasa‘ya aykırı olmadığına ve Dairemiz başvurusunun reddine karar verilmiştir.
5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun 3. maddesinde; "Ajanslar, bölgeler esas alınarak, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile kurulur. Ajans merkezinin bulunacağı il, kuruluş kararnamesinde belirtilir.
EK 1 listede belirtilen bölgelerin yeniden düzenlenmesine ve kurulmuş olan Ajansın kaldırılmasına Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Ajanslar, tüzel kişiliği haiz ve bu Kanunla düzenlenmemiş bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tâbidir.", 8. maddesinde; "Bölgesel gelişme hedefine yönelik olarak; bölgedeki kamu kurum ve kuruluşları, özel kesim, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve yerel yönetimler arasında işbirliğini geliştirmek ve ajansı yönlendirmek üzere kalkınma kurulu oluşturulur.
Kalkınma kurulu, illerin dengeli şekilde temsilini sağlayacak yapıda, en fazla yüz üyeden oluşur.
Kalkınma kuruluna temsilci gönderecek kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim ve sivil toplum kuruluşlarının gönderecekleri temsilcilerin sayısı, görev süresi ve diğer hususlar kuruluş kararnamesi ile belirlenir.
Kalkınma kurulu, yapacağı ilk toplantıda kendi üyeleri arasından bir Başkan ve bir Başkan Vekili seçer. Başkan ve Başkan Vekilinin görev süresi iki yıldır." hükümlerine yer verilmiştir.
Yasada, kalkınma ajanslarının bölgeler esas alınarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile kurulacağı, Kalkınma Kuruluna temsilci gönderecek kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim ve sivil toplum kuruluşlarının gönderecekleri temsilcilerin sayısı, görev süresi ve diğer hususların kuruluş kararnamesi ile yani Bakanlar Kurulunca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Bilindiği üzere idare hukukunda yetki, belirli organ ve makamlara Anayasa ve yasalarla tanınmış karar alma gücünü anlatır ve idari işlemlerin en temel öğesini oluşturur. Yetki, kamu hukuku ilkelerine göre, bir kamu düzeni sorunudur; kanun koyucu tarafından hangi makam ve merciye verilmiş ise, bu yetkiyi ancak o makam ve merci kullanabilir ve kanunun açık izni olmadıkça yetkili makam veya merci yetkisini devredemez. Ayrıca, yetki hükümlerinin genişletici yoruma tabi tutulamayacağını ve yetkinin kamu otoritesi için bir hak değil yükümlülük olduğunu da vurgulamak gerekir.
Esasen 5449 sayılı Yasada, bölgeler esas alınarak "Kalkınma Ajansı" adı altında ülkemiz idare yapısında yer almayan yeni bir teşkilatlanmanın öngörülmesi karşısında, kurulan kamu tüzel kişiliklerinin organlarının, yasal düzenleme doğrultusunda duraksamaya yer bırakmayacak şekilde Bakanlar Kurulunca oluşturulması; kalkınma kurullarına hangi kamu ve sivil kesim kuruluşlarının katılacağı ve bunların temsilci sayılarının, ölçütleri de ortaya konulmak suretiyle saptanması zorunludur.
Dava konusu kuruluş kararnamesinde ise, kurulan TR62 ve TR31 Düzey 2 bölgelerindeki tüzelkişiliği haiz kalkınma ajanslarının kalkınma kurullarına hangi kamu kurumu ve kuruluşları ile özel kesim ve diğer sivil toplum kuruluşlarının katılacağı belirlenmemiş; sadece düzenlemenin 2. maddesinde, kalkınma kurulunda kamu kurum ve kuruluşları, özel kesim ve sivil toplum kuruluşlarının temsil edileceği belirtilmekle yetinilmiştir.
Kuruluş Kararnamesinin "kalkınma kurulunun teşkili" başlıklı 3 üncü maddesinde de, kalkınma kuruluna temsilci gönderecek kuruluşların belirlenmesi yoluna gidilmediği gibi, kurula katılacak kuruluşların ve temsilci sayısının saptanması yetkisi İl Valisine; birden fazla ili kapsayan kalkınma ajanslarında ise, yönetim kuruluna bırakılmıştır. Ayrıca kuruluş kararnamesi eki tabloda, dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ile kurulan kalkınma ajanslarının kalkınma kurullarına katılacak "kamu kurum kuruluşları" ile "özel kesim ve sivil toplum kuruluşları"nın toplam sayıları belirtilmekle yetinilmiş; bu sayıları aşmamak şartıyla, katılacak kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim ve sivil toplum kuruluşlarını belirleme yetkisi, TR62 Düzey 2 Bölgesi için Kalkınma Ajansı Yönetim Kuruluna; TR31 Düzey 2 Bölgesi için il valisine verilmiştir.
Bu haliyle 5449 sayılı Yasa doğrultusunda, kalkınma ajansları kalkınma kurullarını, ölçütlerini ortaya koyup oluşturmayan, belirtilen konuyu bütünüyle valilere ve kalkınma ajansı yönetim kuruluna bırakan dava konusu kuruluş kararnamesinin 2.ve 3. maddelerinde, ayrıca ekte yer alan tabloda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 27 nci maddesinde öngörülen koşullar gerçekleştiğinden anılan Bakanlar Kurulu Kararının 2. ve 3. maddelerinin, ayrıca "TR62 ve TR31 Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Kurulu Üye Sayılarının, İller ve Kuruluşlar İtibariyla Toplam Dağılımına İlişkin Tablo"nun, yürütülmesinin durdurulmasına, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yürütülmesi durdurulan madde ve Tablo dışındaki diğer maddelere yönelik yürütmenin durdurulması isteminin reddine 5.2.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.