İLİÇ’DE NELER OLUYOR?
İLİÇ’DE NELER OLUYOR?
Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından Erzincan İli, İliç İlçesi’nde
işletilen Çöpler Altın Madeni İşletmesinde, 13.02.2024 tarihinde, altın elde etmek için
kullanılan, siyanür ihtiva eden ve farklı kimyasallar ile hazırlanan solüsyonla işlem gören
cevherin bulunduğu yığın liç alanında meydana gelen yıkım sonrasında 10 milyon m3
’ten fazla
solüsyonlu toprak, Sabırlı Deresi boyunca yayılmış ve ciddi bir çevre felaketine maruz
kalınmıştır.
Yaşanan bu felaket sonrası 5 maden emekçisine bir an önce ulaşılmasını temenni ediyor,
9 maden emekçimizin acılı ailelerine ve milletimize başsağlığı diliyoruz.
Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) olarak yaşanan bu felaketin tekrarlanmaması,
kamuoyunun bilgilendirilmesi ve olayın kamuoyu nezdinde önemini kaybetmemesi adına
felaketin üçüncü ayında 12 Mayıs 2024 Pazar günü bugüne kadar yapılan çalışmaların durumu
ve gelişmeler hakkında bilgi almak, yerinde tespit ve inceleme yapmak için felaketin yaşandığı
Çöpler Altın Madeni İşletmesi maden ve işletme sahasına gidilmiştir.
Ziyaret öncesi ÇMO olarak sahanın ziyaret edileceği konusunda Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Erzincan Valiliği, Erzincan
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, Erzincan İl Afet ve Acil Durum İl
Müdürlüğü ve Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. yetkili kurum ve kuruluşlar ile başta
Erzincan Gazeteciler Cemiyeti olmak üzere ulusal ve yerel tüm ajanslara bilgi verilmiştir.
Ziyarete ilişkin yazı/E-posta gönderilen kurum ve kuruluşlar tarafından olumlu/olumsuz bir
cevap verilmemiştir.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Kanunu ve ÇMO Ana
Yönetmeliği doğrultusunda mesleki odalar ülkemiz genelinde planlama ve üretim konuları
kapsamında yapılan uygulama süreçlerinde toplumun ve ülkemizin yararına ve aleyhine olan
tüm süreçlerde ülkemiz ve toplumun menfaatlerini savunma ilkesi ile hareket etmektedir. 13
Şubat 2024 tarihinde yaşanan felakete yönelik bu ilke bilinciyle ÇMO olarak olayın ve
sürdürülen çalışmaların takipçisi olacağımızı bir kez daha belirtmek isteriz.
12 Mayıs 2024 Pazar günü Yönetim Kurulu Başkanımız Ahmet Kırmızı ve Genel
Sekreterimiz Tuğba Uçankuş olayın yaşandığı Çöpler Altın Madeni İşletmesinin olduğu alana
giderek sahayı ziyaret etme ve bilgi alma taleplerini Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret
A.Ş. firması güvenlik görevlilerine belirtmişlerdir. Güvenlik görevlileri tarafından işletme
sahasına bizleri alamayacakları ve konuyu firma yetkilileri ile görüşmemiz gerektiği bilgileri
verilmiştir. Sonrasında Erzincan Valiliği ve Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. firması
yetkilileri ile işletme girişinde yapılan telefon görüşmelerinde sahada bugüne kadar yapılan
çalışmaların ve alınan önlemlerin neler olduğunun bir meslek odası gözüyle
değerlendirilmesinin kamuoyu nezdinde olumlu karşılanacağı bilgisi verilmiş olup saha ziyaret
talebi bir kez daha firma yetkililerine görüşmede sözlü olarak ifade edilmiştir. Firma yetkilileri
talebimize yönelik Erzincan Valiliğinin “TMMOB ve bağlı odaların sahaya ALINMAMASI
yönünde” talimat verdiği tarafımıza beyan etmişlerdir. Görüşmede ÇMO’nun sahaya
alınmamasının, olay sonrası yapılan, yapıldığı beyan edilen ve kamuoyu ile açık ve şeffaf
şekilde paylaşılması gereken çalışmalara gölge düşüreceği ve kamuoyunda çalışmalar ile ilgili
soru işaretleri oluşturacağı belirtilerek beyan edilen gerekçenin sonraki zamanlarda yapılacak
açıklamalarda kullanılacağı bilgisi verilmiş olup, gerekçe firma yetkilisince tekrar edilerek ve
teyit edilmiştir.
Yapılan görüşmelerde tüm ısrarlarımıza rağmen saha incelemesi için alana girişimize
engel olunmuştur. Görüşmeler sonrası ÇMO heyeti tesis girişinde açıklama yaparken, İliç İlçe
merkezinde ve geri dönüş yolunda Refahiye ilçesine kadar kim oldukları bilinmeyen sivil
kıyafet ve araçlı kişiler tarafından sürekli kontrol ve takip edilmişlerdir.
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası
Ülkemiz doğası ve doğal kaynakların kullanımı adına kamu yararını ön planda tutarak
sürdürülebilir bir gelecek için mücadele eden Çevre Mühendisleri olarak kamuoyunun daha
şeffaf ve doğru şekilde bilgilendirilmesi için ilgili tüm kurum kuruluşlardan sorularımıza
CEVAP istiyoruz!!!
- Yığın liç uygulamalarının yapılacağı alanın yer seçiminde; Mevsimsel koşullar ve
yağış rejimi dikkate alındı mı? Yağış rejimine bağlı olarak şev duraylılığının sağlanıp
sağlanamayacağı hesapları yapıldı mı? Faaliyet esnasında kontrolleri yapılmış mı?
Üretim proseslerinin (Liç Alanları) patlama ile malzeme çıkarılan açık ocak alanına
yakınlığı değerlendirilmiş mi?
- Olaydan birkaç saat öncesinde ocakta patlatma yapıldı mı? Yapıldı ise liç alanına
uzaklığı nedir?
- Yapılan patlatmalar ile oluşacak vibrasyonun liç alanlarını etkileyip etkilemediği
kontrol edildi mi? Liç alanı üzerinde mikro ve makro çatlaklar gözlemlendi mi?
Gözlemler sonucunda ne tür önlemler alındı? Patlatma titreşimine yönelik ölçümler
yapılıp raporlandı mı?
- Liç prosesine beslenmesi gereken siyanürlü solsüyon miktarından fazla besleme
yapıldı mı? Yapıldı ise duraylılığa etkisi GEORADAR sistemleri tarafından tespit
edildi mi? Yapılan tespitleri içeren sistem kayıtları var mı? Varsa resmi kurumlar ile
paylaşıldı mı? Tespit edilen hususlar doğrultusunda felaket öncesinde sistem alarm
durumuna geçti mi?
- GEORADAR haricinde liç alanlarında nem oranını kontrol eden bir mekanizma var
mı?
- Kapasite artışlarında yığın liç alanının duraylılığı ve stabilitesine yönelik çalışmalar
yapıldı mı? Çalışma yapıldıysa bu sahada yapılan uygulama ile uyumlu mu?
- Yığın liç alanları ve atık barajlarına yönelik yapılan uygulama projeleri kamu
kurum/kuruluşları tarafından denetlendi mi?
- Bu ve buna benzer faaliyetlerde işletmeye esas uygulama projelerinin onay ve
kontrolüne yetkili su yapıları denetim firmaları hangi kurum/kuruluşlarca ve
periyotlarda denetleniyor.
- Tesiste Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında
Yönetmelik kapsamında güvenlik raporu hazırlandı mı? Bu belgeler izin ve lisans
süreçlerinde talep edildi mi? Ayrıca ilgili kurum/kuruluşlarca denetlemeleri ve
kabuller yapıldı mı? Güvenlik raporu ve olası kaza senaryolarında oluşan felaket
öngörüldü mü?
- ÇED raporunda tesiste meydana gelebilecek olası kaza ve afet senaryoları
kapsamında yapıldığı belirtilen çalışmalar yığın liç sahası için de yapıldı mı?
- Tesisin acil durum eylem planı ve çevresel risk analizi var mı? Bu plan ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarca denetlendi mi? Acil durum eylem planında ve çevresel risk
analizinde bu facianın gerçekleşmesi öngörüldü mü?
- İşletmede resmi kurumlarca ve tesis içi yapılan denetimlerde hangi risk
potansiyellerine göre kontroller yapıldı? Yapılan denetimler sonrası tespit edilen
bulgular ile ilgili takip denetimleri yapıldı mı?
- Yaşanılan felaket sonrası faaliyetin ÇED inceleme değerlendirme komisyonlarından
başlamak üzere, yatırım başlangıç, inşaat ve işletme aşamalarında doğrudan ve
dolaylı sorumluluğu olan kuruluşlar arasındaki koordinasyon sağlandı mı? Faaliyet
ÇED süreçlerinde ilgili kurum ve kuruluşların olumlu ve olumsuz değerlendirme
görüşleri kurumların kendi mevzuatları açısından bilimsel ve teknik temele
dayanarak mı hazırlanmış?
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası
- Felakette 10 milyon m3
’ten fazla siyanürlü solüsyon içeren yığın liç kütlesi zemin
geçirimsizliğinin olmadığı doğal zemine yayılması sonucu yer altı ve yerüstü sularına
etkileşimini önlemeye yönelik alınan tedbirler var mı? Varsa nedir?
- Felaketin uzun süreli etkileri konusunda planlanan ve yapılan çalışma var mı? Varsa
bu çalışmaların sonuçları nelerdir?
- Alınan tedbirler doğrultusunda yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarında oluşması
muhtemel kirliliğin tespiti için alınan numuneler, numune alma periyotları ve
sonuçları nelerdir? Yeraltı ve yüzeysel sular ile ilgili faaliyet öncesinde ve faaliyet
devam ederken gerekli analizler ve takip yapıldı mı? Daha önce siyanürlü solüsyon
sızıntısı ile gündeme gelen işletmenin alıcı kaynaklara herhangi bir etkisi oldu mu?
- Faaliyet öncesi ve faaliyet sürecinde olası toprak kirliliğinin tespiti, kontrolü vce
önlemi kapsamında yapılan çalışmalar ve sonuçları nelerdir?
- Doğrudan ve dolaylı sorumluluğu olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Erzincan Valiliği ve diğer kurum kuruluşlar
olarak felaket öncesi ve sonrası yapılan çalışmalara yönelik kamuoyundan gizlenen
konular var mı? Yoksa, TMMOB ve Bağlı Mesleki Odalar neden felaketin yaşandığı
alana alınmıyor?
- Ülkemiz genelinde faaliyet gösteren 20 ye yakın Altın Madeni sahalarında mevcut
durum nedir?
- Buna benzer olası felaketlerin tekrarlanmaması adına ilgili kurum ve kuruluşlar
tarafından alınan ve alınacak aksiyon kararları nelerdir?
Yukarıdaki sorular ışığında; çevresel felaketlerin önüne geçebilmek ve etkin
izleme/denetim çalışmalarında bulunabilmek için yukarıda belirtilen ve sorumluluğu bulunan
kurum/kuruluşlara ait mevzuat kapsamında yer alan kanun ve yönetmelikler yeniden gözden
geçirilmelidir. Sorumluluk alanları belirlenerek kurumlar arası koordinasyon ve iletişim
planlanmalı, yapılan çalışmalar açık ve anlaşılabilir şekilde ortaya konulmalı ve bu çalışmalara
TMMOB çatısı altında bulunan teknik meslek odalarının katılımı mutlaka sağlanmalıdır.
Ayrıca, yerel ve ulusal basının da yerinde inceleme talebimizin haber değerini göz ardı
etmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Ülkemizin doğası ve doğal kaynaklarının korunması adına
şeffaf ve doğru bilgilendirmenin önemini vurguluyoruz.
Kamuoyunun bilgilendirilmesi ve sorumluların hesap vermesi adına süreci yakından takip
edeceğimizi ve gereken adımları atmaktan kaçınmayacağımızı bir kez daha vurguluyoruz
Saygılarımızla.
TMMOB
ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI
YÖNETİM KURULU