MERSİN KAMUOYUNA

MERSİN 2018 HAVA KİRLİLİĞİ RAPOR ÖZETİ

HER YIL MERSİNDE KİRLİ HAVA GÜN SAYISI ARTMAKTADIR

Günümüzde çevre sorunları çeşitlenerek artmakta doğa ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Hava kirliliği ise bu tehdidin başında gelmektedir. Yaşamın temel kaynağı olan hava, insan ve canlılar için vaz geçilmezdir. Bu nedenle hava kirliliği kitlesel sonuçlara neden olmaktadır. Tarihte yaşanan hava kirliliği nedeniyle, binlerce insan hayatını kaybetmiş, günümüzde de devam edecek şekilde hastalıklar artmış ve yaşam standartları düşmüştür. Bu kapsamda, Odamız mesleğimizin vermiş olduğu birikim ve sorumluluk ile düzenli olarak hava kirliliğine dair raporlar yayımlamaktadır.

HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM SONUÇLARININ İNCELENMESİ

Mersin‘de PM2.5 Sınır Değeri Ölçümleri

Çapı 2.5 mikrona eşit ya da daha küçük olan PM2.5, ağırlıklı olarak fosil yakıtların kullanımı sonucu açığa çıkmakta ve canlılarda çok ciddi solunum ve dolaşım sistemi problemlerine neden olmakta, maruz kalındığı seviyeye bağlı olarak ölümlere yol açabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü‘nün PM2,5 limit değeri günlük olarak 25 µg/m3 ve yıllık olarak 10 µg/m3‘tür. Ülkemizde 68 istasyonda PM2,5 ölçümü yapılmaktadır. Mersin ilimizde PM2,5 limit değeri ölçüm istasyonu yer almamaktadır. Kentimiz için en kritik eksikliklerden birisi PM2,5 ölçüm istasyonunun yer almaması ve buna bağlı yaşanan çevre, sağlık ve can kayıpları gibi problemlerin tespitinin gerçekleştirilmemesidir.  

Mersin‘de PM10 Sınır Değeri

2018 Yılında Mersin‘de 300 Gün Kirli Hava Gün Sayısı Yaşanmıştır

Yaklaşık 60 milyon kişi, PM10 yıllık ortalama limitin aşıldığı (hava kirliliğinin olduğu) yerlerde yaşamaktadır. Mersin ilimizde 2018 yılı içerisinde Ulusal Sınır Değeri Aşan Gün Sayısı: 262 Gün, Dünya sağlık örgütü verilerine göre Sınır Değeri Aşan Gün Sayısı: 300 Gün ve Ölçüm Yapılmayan Gün Sayısı: 35 Gün olarak gözlemlenmiştir.

2017 yılında Mersin ilimizin kirli gün sayısı ile 2018 yılı kirli gün sayısı karşılaştırılması yapılmıştır.

Tablo: 2017 Yılı ile 2018 Yılı Mersin İli Kirli Gün Sayısı Karşılaştırılması

Tabloda görüldüğü üzere Mersin‘de ulusal mevzuatlarımıza göre 2017 yılında 127 gün kirli hava gün sayısı yaşanmışken bu rakam 2018 yılında 262 gün olmaktadır. Diğer yandan Dünya sağlık örgütünün verilerinde ise Mersin‘de 2017 yılında 242 gün kirli hava yaşanmışken 2018 yılında bu sayı 300 gün olmuştur. Mersin de geçen yıla göre daha fazla kirlilik gün sayısı yaşanmış ve daha fazla kirli hava soluduğu gözlemlenmiştir. 2017 yılındaki kirli gün hava sayısının 2018 yılına nazaran % 206 oranında artış göstermiştir.

KÜKÜRTDİOKSİT (SO₂) Ölçüm Sonuçları

Ulusal Mevzuatımıza göre günlük SO₂ verilerinde limit değerinin aşılması bir yılda 3 defadan fazla olmamalıdır. 24 Saatlik SO₂ verilerine göre konsantrasyon değerlerine baktığımız zaman Mersin ilinde Ölçüm Yapılmayan Gün Sayısı 44 olarak belirtilmekte ve ölçüm yapılan günlerde SO₂ ölçümlerinde kirli hava gün sayısına rastlanmamıştır.

AZOTDİOKSİT (NO₂) Ölçüm Sonuçları

NO₂‘nin hava kalitesine etkisi birkaç şekilde ortaya çıkabilir. 200 μg/m3 üzerindeki konsantrasyon değerleri solunum sistemi için toksiktir ve solunum yollarını tahriş eder. NO₂ aynı zamanda PM2.5‘in önemli bir kısmı olan ve ultraviyole ışınla ozon oluşturan nitrat aeresollerinin ana kaynağıdır. NO₂‘nin temel kaynakları fosil yakıtlardır. Mersin ilimizde geçen yıllar olduğu gibi AZOTDİOKSİT (NO2) ölçümü gerçekleştirilmemiştir. Halk sağlığı ve çevre sağlığını önemli derecede etkileyebilecek ölçümün gerçekleştirilmemesi önemli problemler arasında yerini korumaktadır.

Benzer şekilde Mersin ilinde AZOTOKSİTLERİN (NOx), KARBON MONOOKSİT (CO) ve OZON (O3) konsantrasyon değerleri ölçülmemektedir.

SONUÇ

Türkiye‘de Yılda 30 Bin Kişi Kirli Hava Soluduğu İçin Yaşamını Yitirmektedir

Mersin ilimizde hava kalitesi izlenmesi için kurulan istasyon sayısı 1 (bir) adettir. Veri alım oranı güvenli olmamakta ve yıllık bazda ölçülemeyen gün sayısı yüksek oranda olduğu görülmektedir. İlk olarak hali hazırda bulunan istasyonların bakım ve onarımı yapılma ve mersin ilinde birden fazla ölçüm istasyonu yer alması için çalışmalara başlanmalıdır.  Ayrıca, Mersin İlimizde hava kalitesi için önemli olan her parametre ölçülememektedir. Her parametrenin ölçülebilmesi için girişimde bulunulmalıdır.

Verilerin değerlendirilmesi sonucun da Mersin‘in kirli hava soluyan kritik iller arasında olduğu görülmektedir. Canlı vücudunda karaciğere kadar inerek ve kanser başta olmak üzere birçok hastalığı tetikleme riski olan PM2,5 kirletici parametresinin Mersin İlinde ölçümünün yapılmamasının Mersin açısından son derece kritik olduğunu söyleyebiliriz. Verilerin sağlıklı bir şekilde elde edilmesi ve değerlendirilmesi için, yerel düzlemde hava kirliliğini kaynağında önlemek ve halk sağlığını etki düzeyini en aza indirmek için PM2,5 ölçüm istasyonu kurulması ve verilerin detaylandırılması gerekmektedir.

Mersin gibi ılıman iklime sahip olan bir kent için yıl içerisinde PM10 partükül madde değerlerinin, gerek dünya sağlık örgütü sınır değerlerini gerekse ulusal mevzuatımızda yer alan sınır değerleri yüksek oranda aştığını görülmektedir. Mersin‘de 300 gün kirli hava gün yaşanması Mersin gibi ılıman ve sıcak bir bölge için çok ağır ve dramatik olduğu gerçeğiyle yüzleşilmesi gerekilmektedir.

2017 yılındaki kirli gün hava sayısının 2018 yılına nazaran % 206 oranında artış göstermesi gerek ülkemizde gerekse Mersin ilimizde hava kirliliği konusunda hiçbir önleyici ve düzenleyici uygulamaların gerçekleştirilmediğini, gerçekleştirdiğimiz ve kamuoyuyla paylaştığımız rapor ve önerilerin dikkate alınmadığını göstermektedir. Her yıl bir önceki yıla göre daha çok kirli olduğunu gerçeğini önümüze sermektedir.  

Hem Avrupa Birliğinde hem de ülkemiz uygulanan yönetmeliğine göre kükürtdioksit (SO2) konsantrasyonları belirlenen limit değeri yılda 3 defadan fazla aşmamalıdır. Havaizleme.gov.tr adresinden alınan bilgilere göre Mersin‘de kükürtdioksit (SO2) konsantrasyonları sınır değerleri aşmamaktadır.

Trafik emisyonlarından kaynaklı başlıca kirleticiler azot oksitler (NOx), partikül madde (PM) ve karbonmonoksit (CO) olarak bilinmektedir. PM değerleri hakkında yukarıda detaylı olarak bahsedilmiştir. Ancak Mersin‘de NOx ve CO konsantrasyon değerleri için ölçüm yapılmamaktadır.  NOx ve karbonmonoksit (CO) değerlerinin ölçülmemesi bu tür kirliliklerin Mersin bölgesinde ortaya çıkmadığı anlamına gelmemektedir.

Ayrıca hava kirliliğinin azaltılması için;

• Endüstriler için baca gazının azaltılması için temiz teknolojilerin kullanılması, kentsel ve zirai atıkların kontrolünün sağlanması, atık alanlarında oluşacak CH₄ (methan) salımının toplanması ve yakılarak enerji elde edilmesi (biogaz),

• Enerji için yemek yapımı, ısınma ve ışıklandırma gibi evlerde kullanılan enerjinin temiz enerji olmasının desteklenmesi, yenilenebilir temiz enerji üretiminin daha da arttırılması ve yeni termik santrallere izin verilmemesi,

• Ulaşım için toplu taşımanın kullanımının artırılması, hızlı, konforlu, ucuz ulaşımın desteklenmesi, kirletici vasfı yüksek yaşlı araçların trafikten çekilmelerinin sağlanması, az salım yapan araçların kullanımının desteklenmesi, benzindeki sülfür içeriğinin azaltımının sağlanması,

• Kent planlaması için binalarda enerji verimliliğinin sağlanması, yeşil alanların oluşturulması, düşük emisyon bölgelerinin belirlenmesi,

 • Atık yönetimi için atıkların azaltılmasının desteklenmesi, atık ayrıştırma, geri dönüşüm ve geri kazanımın yapılmasının sağlanması, atıklardan enerji üretiminin yapılması veya enerji üretilemeyen zamanlarda salınımların kontrolünün sağlanması (World Health Organization, 2018),

·       Evlerde ısınma amaçlı kullanılan kömürler Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce kontrol edilmeli, kalitesiz kömür kullanımına kesinlikle izin verilmemelidir. Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde kömür kullanımını azaltmak için evlere kömür yardımı yerine doğalgaz yardımı yapılmalıdır. Aynı zamanda ısınmada verimlilik sağlanması için binaların yalıtımları kontrol edilmeli ve binaların yalıtımının sağlanması için teşvik sistemleri oluşturulmalıdır. Merkezi ısıtma sistemlerine geçilmelidir,

·  Gerek belediyeler gerekse valilik yurttaşlara hanelerde ısınma aracı olarak kullanılan odun/kömür sobalarında bilinçli ve doğru yakıt yakma ve söndürme konularında eğitimler vererek hava kirliliğini azaltma yönünde halkı bilinçlendirmelilerdir,

·  Yakıt kullanan kayıtsız tesislerin belirlenmesi ve emisyon sınır değerleri sağlamaları gerekmektedir,

Sinan CAN

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI

MERSİN ŞUBE YÖNETİM KURULU BAŞKANI