Standart Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Mevcut Metin

Öneri/Teklif Metni

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

t) Planlanmış ışınlanmalar: Düzenleyici kontrole tabi faaliyetlerin yürütülmesi sırasındaki ışınlanmalar ile potansiyel ışınlanmaları,

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

t) Mesleki olarak maruz kalınan ışınlanmalar: Düzenleyici kontrole tabi faaliyetlerin yürütülmesi sırasındaki ışınlanmalar ile potansiyel ışınlanmaları,

Değerlendirme

'Planlanmış ışınlanmalar' tanımı, çalışanı radyasyona zorlayıcı bir durumu yansıtmakta, bu tanımın insana yapabileceği hasara değinmemektedir. Tanımın, ‘mesleki olarak maruz kalınan ışınlanma' olarak mevzuaatta yer alması daha uygundur.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

çç) Radyoaktif kirlilik: Çevrede, vücutta veya herhangi bir maddenin yüzeyinde veya içinde istenmeyen radyoaktif madde birikimini,

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

ç) Radyoaktif kirlilik: Çevrede, vücutta veya herhangi bir maddenin yüzeyinde veya içinde aşılmaması gereken radyoaktif madde birikimini,

Değerlendirme

'Kirlilik' tanımı, genel olarak 'özümleme kapasitesi' ile bir anlam kazanır. Bu nedenle belirli eşiklerden söz ederek kirlilik tanımının geliştirilmesi gerekir.

Optimizasyon

MADDE 7- ... (3) Radyasyonla çalışanlara yönelik doz kısıtları yetkilendirilmek üzere başvuran kişi tarafından belirlenir. Yetkilendirilen kişi tarafından doz kısıtları, kişisel doz değerlendirmeleri ile normal çalışma koşullarına ve muhtemel kazalara yönelik radyolojik risk değerlendirmeleri dikkate alınarak düzenli olarak takip edilir. Harici çalışanlara yönelik doz kısıtları, yüklenici ve yetkilendirilen kişi tarafından yazılı anlaşmayla belirlenir.

Optimizasyon

MADDE 7- ... (3) Radyasyonla çalışanlara yönelik doz kısıtları yetkilendirilen kişi tarafından belirlenir. Yetkilendirilen kişi tarafından doz kısıtları, kişisel doz değerlendirmeleri ile normal çalışma koşullarına ve muhtemel kazalara yönelik radyolojik risk değerlendirmeleri dikkate alınarak düzenli olarak takip edilir. Harici çalışanlara yönelik doz kısıtları, yüklenici ve yetkilendirilen kişi tarafından yazılı anlaşmayla belirlenir.

Değerlendirme

'Yetkilendirilmek üzere başvuran kişi', henüz bu süreçleri yürütmek için yetki almamıştır. Bu nedenle ilgili ifadenin, 'Doz kısıtları, yetkilendirilen kişi tarafından belirlenir.' olarak revize edilmesi gerekir.

Doz sınırlaması

MADDE 8- (1) Planlanmış ışınlanmalara ilişkin faaliyetler yürütülürken bu Yönetmelikte belirlenen doz sınırları aşılamaz.

(2) Etkin doz, aynı yıl içindeki iç ve dış ışınlanmadan alınan dozların toplamı olacak şekilde belirlenir.

Doz sınırlaması

MADDE 8- (1) Planlanmış ışınlanmalara ilişkin faaliyetler yürütülürken bu Yönetmelikte belirlenen doz sınırları aşılamaz.

(2) Etkin doz, aynı yıl içindeki iç ve dış ışınlanmadan alınan dozların toplamı olacak şekilde belirlenir.

…

"(4) Etkin doz sınırlarının aşılmasında, kişinin yaşadığı çevrede maruz kalmış olabileceği başlangıç ışınlanması da dahil olmak üzere, tüm bireysel ışınlanmalardan alınan dozların toplamı olarak dikkate alınır."

Değerlendirme

Bu taslak mevzuattaki 'Doz sınırlaması', daha çok yapay ve kişinin sağlık amacıyla aldığı dozlarla ilgilenmektedir. Ancak radyasyon, çevredeki iletişim veya yüksek voltajlı tesislerden de kaynaklanabilmekte, dahası bazı yerleşim yerlerinin merkezinde/en yoğun meskun mahallerde bile elektromanyetik ışımaların olduğu bilinmektedir. Herkese aynı doz sınırlamasının öngörülmesi, kişinin ekosisteminde maruz kaldığı kişisel doz yükünün dikkate alınmadığını gösterir. Bu nedenle, Yönetmelikte belirlenen doz sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde, yaşam çevresine bağlı özel dozların toplamının da doz sınırlamasında dikkate alınması gerektiği açıktır. Doz sınırlaması için aşağıdaki fıkranın eklenmesi uygun görülmektedir: "(4) Etkin doz sınırlarının aşılmasında, kişinin yaşadığı çevrede maruz kalmış olabileceği başlangıç ışınlanması da dahil olmak üzere, tüm bireysel ışınlanmalardan alınan dozların toplamı olarak dikkate alınır."

Doğal radyonüklit içeren radyoaktif madde ve atıklar

MADDE 42- (1) Uranyum ve toryum madenciliğine ilişkin faaliyetler bu Yönetmeliğin planlanmış ışınlanmalarla ilgili hükümlerine tabidir.

Doğal radyonüklit içeren radyoaktif madde ve atıklar

MADDE 42- (1) Uranyum ve toryum madenciliğine ilişkin faaliyetler, çalışanların ve çevredekilerin toplam ışınlanma sınırına tabidir.

Değerlendirme

Mesleki hastalık olarak geçmesine karşın, radyoaktif üretim yapılan tesislerde çalışanların, bilerek (planlı) radyasyon almalarına izin verilmesi; yıllık doz sınırının uygulansa bile, emeklilik yaşına kadar birikim yapması durumu mevzuatta değerlendirilmemektedir. Diğer taraftan, ülke enerji potansiyeli için yüksek bir refah değeri olsa da çalışanlarının bazı radyoaktiflerden korunmasının kapsam dışı bırakılması; çevrenin tam anlamıyla korunmadığını, sosyoekonomik gerekçelerle insanların ömürlerinin ve sağlığının kalıcı hasarlar almasına izin verildiğini göstermektedir.