Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Teklif

12.11.2010 tarihli ve 27757 sayılı Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik ile getirilmiş olan "çevre görevlisi" kavramı, çevre görevlileri için tarif edilen yekti ve sorumluluk ve çalışma alanı dikkate alındığında, bu kavramın aslında çevre mühendisliğini tarif ettiği görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında çevre sektörüne ve sektörün etki ve verimliliğine zarar veren bu yanlış uygulamanın, işbu taslak yönetmelik ile daha da yanlış hale getirilerek; çevre danışmanlık hizmetlerinin niteliksizleştirilmesine neden olacağı görülmelidir.

En az dört yıllık üniversite eğitimi ile, çevre kirliliğinin kaynağında engellenmesi veya azaltılması, kirliliğin oluşması durumunda çözüm üretilmesi ve kaynakların hem sürdürülebilir çevre anlayışı hem de mühendislik bakış açısı ile değerlendirilmesi amacına yönelik bilimsel, teknik ve sosyal bilgi ve birikimi elinde bulunduran yegane meslek, çevre mühendisliğidir. Kendi çalışma alanı olan çevre konusunda uzmanlaşmış ve yetişmiş teknik insanların bilgi ve yetenekleri işbu taslak yönetmelik ile yok ya da yetersiz görülmektedir. Çevre Mevzuatını tüm disiplinler arasında en etkin ve verimli uygulayacak olan, çevre mühendisliğidir. Çevre Mevzuatı ile ilgili bu yönetmelik de dahil tüm düzenlemelerde bu gerçek göz önünde bulundurulmalıdır.

Çevre mühendisleri, sürekli kendini yenilemekte ve geliştirmekte olan Çevre Mevzuatını, çevre mühendisliği uygulamaları ile ilgili teknik ve teknolojik bilgiyi uluslar arası düzeyde takip etme ve geliştirme yetisine sahiptir.

AB Çevre Faslının açılması ile teknik-bilimsel çalışmaların ülkemizde arttırılması, kirlilik kaynağı olan her alanda çözüm üretecek ulusal teknolojilerin geliştirilmesi daha da önem kazanmaktadır. Bu noktada, çevre danışmanlığı hizmeti salt evrak ve mevzuat çalışmasına indirgenmemelidir. Çevre danışmanlığı hizmetinin kamu hizmeti olarak algılanması, çevresel kirliliğin azaltılmasında sanayiye teknik öneriler sunabilen hale getirilmesi, sorunların çözümü ve mevzuatın geliştirilebilmesi adına vaz geçilmez bir olgudur.

Bu olgudan yola çıkarak, emisyonun azaltılması, atık envanterinin oluşturulması, atığın azaltılması ve bertarafı, su kirliliğinin önlenmesi, su tüketiminin azaltılması, bütünsel önleyici çevre teknolojisinin yerel koşulları da gözeterek ortaya konması v.b. adına danışmanlık hizmetinde bu bilgiye sahip çevre mühendislerinin önü açılmalı, bu sürece engel olacak her türlü mevzuat değişikliğinin önüne geçilmelidir. Aksi halde, yaşanacak çevre felaketlerinin sorumluluğu bu taslaktaki olumsuzlukları sahiplenen idari yapıların ve kişilerin olacaktır.

Entegre kirlilik önleme (IPPC), kimyasalların yönetimi, risk analizi, çevresel felaketlerle mücadele, kentsel alt yapı yönetimi, izin-lisans sürecinin teknik-bilimsel temeller ile yürütülebilmesi için çevre mühendisliği disiplinin önü açılmalı, mevzuat sınavı engeli konulmamalıdır.

Sınav kavramı hiç kuşkusuz bir eğitim-öğretim süreci değildir. Aksine, sınav kavramı bugün ülkemizde tartışma konusu olan, bireylerin bilgi birikimini ölçemediği defalarca kanıtlanmış yanlış bir uygulama olarak gerek Milli Eğitim Bakanlığı gerekse bilim çevrelerinde somut şekilde tartışılmakta ve alternatif yollar aranmaktadır. Dolayısıyla, zaten hali hazırda her alanda vaz geçilmeye başlanan sınav uygulamasının ve dershaneciliğin, bu yönetmelik ile daha da perçinleneceği, 4 yıl boyunca çevre sorunlarının çözümü, önlenmesi için eğitim alan ve hayata öğrenim ve katkı kredisi borçları ile başlayan çevre mühendislerinin Bakanlık tarafından yok sayılacağı gerçeğini ortaya koymaktadır. Özetle, çevre mühendislerine sınav uygulaması gerek etik gerekse bilimsel-teknik normlar açısından doğru, anlamlı, çözüme dönük ve nitelik arttırıcı değildir.

Öte yandan, danışmanlık firması kurma şartının 3 kişiden 5 kişiye çıkartılmasının hali hazırdaki sorunları çözmeyeceği, aksine sorunların daha da perçinlenmesine ve "belge kiralama" süreçlerinin artmasına dair endişeler göz ardı edilmemelidir.

1978 yılında Çevre Müsteşarlığı ile başlayan ve 1991 yılında Çevre Bakanlığı ile devam eden ülkemizdeki çevre yönetimine dair kurulan idari yapıların bu uzun soluklu bilgi birikimine rağmen, halen çevre mühendislerinin varlığını tartışan ve yok sayan bir noktada olması ayrıca sorgulanması gereken bir olgudur. Çevre mühendislerinin çevre sorunlarının önlenmesi ve azaltılmasındaki tek bilimsel-teknik birikime sahip disiplin olduğunu tüm bu tarihsel sürece rağmen görmemeye çalışmak, uluslar arası alanda çevre mühendislerinin giderek artan öneminin farkında olunmaması da bu yönetmelik taslağının bütününde görülmektedir. 

Bu Taslak Yönetmelik ile tanımlanmış olan tüm görev ve sorumluluklar, ehline yani çevre mühendislerine bırakılmalıdır.

Taslak Yönetmeliğin dayandığı 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu‘nda çevre görevlisi ibaresinin yer alıyor olması ve yasal işleyişte kanuna aykırılık oluşmaması açısından, bu taslak Yönetmeliğin ilgili maddesinde Çevre Mühendisleri çevre görevlisi olarak tanımlanmıştır. 

Ayrıca hali hazırda çevre sektörüne emek vermiş ancak çevre mühendisi olmayan kişilerin hak ve iş kaybına uğramaması amacıyla ilgili maddeye çevre mühendisliğinin yanında çevre mühendisliğinde yüksek lisans ve üzeri eğitim görmüş bazı meslek grupları da dahil edilmiştir.

Taslak Yönetmelikte Yer Alan Mevcut Madde

Açıklama/Görüş ve Öneri

Madde Hakkında Yapılacak Teklif

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun ek 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a)Aylık Faaliyet Raporu: Tesis veya faaliyetlerin, çevre görevlisi, çevre yönetim birimi veya çevre danışmanlık firmaları aracılığı ile Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren yönetmeliklere uygunluğunun, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığının değerlendirildiği raporu,

b)Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,

c)Belge: Çevre görevlisi, çevre yönetim birimi ve çevre danışmanlık yeterlik belgesini,

ç)Çevre danışmanlık firması: Çevre yönetimi hizmeti vermesi uygun bulunan firmalara Bakanlık tarafından belgelendirilen tüzel kişiyi,

d)Çevre danışmanlık yeterlik belgesi (ÇDYB): Çevre yönetimi hizmeti vermesi uygun bulunan firmalara Bakanlık tarafından, verilecek belgeyi,

e)Çevre görevlisi: Çevre Kanunu ve Çevre Kanuna göre yürürlüğe konulan düzenlemeler uyarınca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunu, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren, tesis içi yıllık denetim programları düzenleyen görevliyi,

f)Çevre görevlisi belgesi (ÇGB): Çevre görevlilerine Bakanlık tarafından verilecek belgeyi,

g)Çevre yönetimi: İdarî, teknik, hukukî, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçları kullanarak doğal ve yapay çevre unsurlarının sürdürülebilir kullanımını ve gelişmesini sağlamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasını,

ğ)Çevre yönetim birimi: Çevre Kanunu ve Çevre Kanuna göre yürürlüğe konulan düzenlemeler uyarınca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunu, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren, tesis içi yıllık denetim programları düzenleyen birimi,

h)Çevre yönetim birimi yeterlik belgesi (ÇYBB): Tesis/faaliyetlerde çevre yönetimi hizmeti vermesi uygun bulunan birime Bakanlık tarafından verilecek belgeyi,

ı)Çevre Yönetim Hizmeti; Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda kirlenmenin önlemesi, kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirlenmenin durdurulması, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli hukuki, ekonomik, sosyal tedbirlerin alınması, Bakanlığın çevreyle ilgili çıkartmış olduğu mevzuatın uygulanması ve tüm çevre yönetimine ilişkin işlemlerin yürütülmesi,

i)Firma: Çevre danışmanlık firmalarını,

j)Genel Müdürlük: Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünü,

k)İç tetkik: Tesis veya faaliyetlerin, Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren yönetmeliklere uygunluğunun, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığının çevre görevlisi, çevre yönetim birimi veya çevre danışmanlık firmaları aracılığı ile değerlendirilmesini ve rapor hâline getirilmesini,

l)Yetkili makam: Genel müdürlüğü ve çevre ve şehircilik il müdürlüklerini,

m)Vize dönemi: Çevre görevlisi belgesi (ÇGB), çevre danışmanlık yeterlik belgesi (ÇDYB) ve çevre yönetim birimi belgesinin (ÇYBB) Bakanlıkça onaylandıktan sonraki 4(dört) yıllık geçerlilik süresini,

n)Sistem : Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlığa yapılacak olan belge başvuruları yapıldığı elektronik ortamı,

ifade eder.

Çevre izin ve lisansları 5 yıl süre ile geçerlidir. O nedenle 4 yıllık belge yenileme dönemi 5 yıla çıkartılmalı ve paralellik sağlanmalıdır.

Belgelerin "vize" edilmesi, hali hazırda ciddi bir iş yükü ile karşı karşıya olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatına gereksiz iş yükü getirecektir. Öte yandan her vize döneminde ücret talep edilmesi, Bakanlığın bu alanı bir gelir getirici etkinlik olarak görmesine ve varlık nedeni olan kamu yararından uzaklaşmasına dair endişeler yaratmaktadır. Bu madde netleştirilmeli, vize ücreti kaldırılmalı ve belge yenileme kavramı ortaya konularak, belge yenileme dönemi haline getirilmelidir.

m) Belge yenileme dönemi: Çevre görevlisi belgesi (ÇGB), çevre danışmanlık yeterlik belgesi (ÇDYB) ve çevre yönetim birimi belgesinin (ÇYBB) Bakanlıkça onaylandıktan sonraki 5(beş) yıllık geçerlilik süresini,

İKİNCİ BÖLÜM

Çevre görevlisi

Çevre görevlisi olacaklarda aranan nitelikler

MADDE 5 - (1) Tesis veya faaliyet ile bunların çevre yönetim birimlerinde veya yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarında çalışacak çevre görevlilerinde aranılacak nitelikler şunlardır:

a) En az dört yıllık üniversitelerin çevre mühendisliği bölümünden mezun olmak ve/veya çevre ile ilgili teknik konularda yüksek lisans veya üzeri eğitim almış olmak ve çevre mevzuatı konusunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavında başarılı olmak,

b) En az dört yıllık üniversitelerin mühendislik bölümlerinden veya fen/fen-edebiyat fakültelerinin fizik, kimya, biyokimya, biyoloji bölümlerinden veya veteriner fakültelerinden mezun olmak ve temel çevre ve çevre mevzuatı konularında Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olmak,

c) Bu yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası kapsamında çalışmış olmak,

şartlarını sağlamakla yükümlüdür.

Taslak yönetmeliğin 4üncü Maddesinin 1inci fıkrasının (e), (g) ve (ı) bentlerinden de görülebileceği üzere, taslak yönetmelikte atıfta bulunulan çevre görevlisi, sadece mevzuat bilgisine değil aynı zamanda çevre mühendisliği bilgisine de ihtiyaç duymaktadır. Taslak Yönetmeliğin hitap ettiği danışmanlık sektörünün kalitesinin yükseltilmesi amaçlandığında bahsi geçen tüm bilgi, yıllar boyu alınan çevre mühendisliği eğitimi sayesinde hali hazırda çevre mühendislerinde bulunmaktadır. 

Ayrıca, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması - ISCO 08‘e göre çevre mühendisliği görev ve tanımları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.

Çevre mühendisleri; insan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini engellemek, kontrol etmek veya iyileştirmek için, birçok mühendislik disiplinini kullanarak, çözüm uygulamaları konusunda araştırma yürütür, danışmanlık yapar, tasarım yapar ve yönetirler. Yapı ve inşaat mühendisliği projelerinin çevresel değerlendirme çalışmalarını yürütür ve mühendislik ilkelerini kirlilik kontrolü, geri dönüşüm ve atık imhası konularına uygularlar.

Kapsanan görevler şunlardır:

(a) Mevcut veya tasarlanan yapı, inşaat mühendisliği ve diğer faaliyetlerin çevresel etkileri ile ilgili araştırma yürütmek, değerlendirmek ve bunlar hakkında rapor yazmak;
(b) işletimsel etkinliklerini değerlendirmek ve çevre yönetmelikleriyle uyumluluklarını sağlamak için endüstri ve belediye tesislerini ve programlarını teftiş etmek;
(c) su, hava veya toprak kalitesini kontrol, yönetim veya ıslah için sistemlerin, işlemlerin ve teçhizatın geliştirilmesini tasarlamak ve denetlemek;
(d) ağ çözümlemesi, düzenleyici analiz ve veri tabanı geliştirme planlaması veya gözden geçirilmesinde çevre mühendisliği yardımı sağlamak;
(e) plan, ruhsat ve standart işletme prosedürlerini elde etmek, güncellemek ve muhafaza etmek;
(f) çevre ıslah sistem tasarımları ve bunların yasal uygulanabilirliğinin belirlenmesi de dahil, çevre iyileştirme ve hukuk tasarıları için mühendislik ve teknik destek sağlamak;
(g) çevre iyileştirme programlarındaki ilerlemeyi gözlemlemektir.

Sonuç olarak çevre yönetim hizmetleri konusunda yapılacak çalışmalarda, çevre mühendisliği eğitimi almış olmanın gerekli ve yeterli olduğu görülmekte olup taslak yönetmelikte belirtilen meslek gruplarına verilecek eğitim ve sertifikasyon süreci ile çevre mühendislerine denk nitelikler kazandırma çabası mevzuata ve bilimsel gerçeklere aykırıdır.

Yukarıda bahsedilen gerekçelerden dolayı sadece çevre mühendisliği bölümlerinden mezun olanların çevre görevlisi olması ile ilgili gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Bilindiği üzere, Avrupa Birliği uyum süreci ve hızlı sanayileşme ile birlikte, çevre mevzuatı sürekli olarak kendini yenilemektedir. Çevre sektörünün ihtiyacını karşılayacak en donanımlı bilgiye sahip olan çevre mühendisleri sürekli değişen çevre mevzuatını, mesleğin temelinde yer alan bilgiden faydalanarak en iyi şekilde kavrayacak yegane meslek grubudur.

Bu durum, Bakanlığın diğer mevzuat çalışmalarında da açıkça ortaya konmuştur. 2012/9 sayılı Atıksu Arıtma ve Derin Deniz Deşarjı Tesisi Proje Onay Genelgesi, ÇED Yönetmeliği, Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik Yeterlilik Belgesi Tebliği gibi çevre mevzuatının önemli parçası olan yönetmelik, tebliğ ve genelgelerde de bu gerçeklik açıkça ortaya konmuştur.

İlave olarak, Çevre, Çevre ve Orman, Çevre ve Şehircilik Bakanlıklarında taslak yönetmelikte belirtilen birimlerde çalışmış kişilerin çevre görevlisi olması; daha önce denetledikleri ve idari yaptırım uyguladıkları sanayicilerle, Bakanlıktan ayrıldıktan sonra maddi ilişkiler içerisinde olmaları açısından mesleki etiğe aykırı bir durum oluşmasına neden olacağı gibi aktif görevdeyken yine kimi kurum görevlilerinin daha önce denetlediği çevre danışmanlık firmalarıyla sektörde haksız rekabete sebep olacağı kaçınılmaz bir gerçek olacaktır.

İKİNCİ BÖLÜM

Çevre görevlisi

Çevre görevlisi olacaklarda aranan nitelikler

MADDE 5 - (1) Tesis veya faaliyet ile bunların çevre yönetim birimlerinde veya yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarında çalışacak çevre görevlilerinde aranılacak nitelikler şunlardır:

a) En az dört yıllık üniversitelerin çevre mühendisliği bölümünden mezun olmak

b) En az dört yıllık üniversitelerin balıkçılık teknolojisi mühendisliği, endüstri mühendisliği, fizik mühendisliği, gıda mühendisliği, hidrojeoloji mühendisliği, inşaat mühendisliği, jeoloji mühendisliği, jeofizik mühendisliği, kimya mühendisliği, makine mühendisliği, metalurji ve malzeme mühendisliği, maden mühendisliği, orman mühendisliği, orman endüstri mühendisliği, su ürünleri mühendisliği, tekstil mühendisliği ve ziraat mühendisliği, fizik, kimya veya biyoloji bölümlerinden mezun olmak ve çevre mühendisliği alanında yüksek lisans ve/veya doktora yapmış olmak ve Bakanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak eğitime katılmak.

şartlarını sağlamakla yükümlüdür.

Çevre görevlisi belgesi

MADDE 6 - (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen özelliklere sahip kişilerden Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda 70 ve üzeri puan alarak başarılı olanlara Bakanlık tarafından çevre görevlisi belgesi verilir.

(2) En az dört (4) yıllık üniversite mezunu olup, Bakanlık veya Mülga Çevre veya Mülga Çevre ve Orman Bakanlıkların merkez ve taşra teşkilatlarının;

a) Çevresel etki değerlendirmesi, çevre yönetimi, izin ve denetim, belgelendirme ile ilgili teknik birimlerinde çevre mevzuatı kapsamında en az 4 (dört) yıl çalışmış olanlarla,

b) Teftiş kurullarında, en az 5 defa çevre mevzuatı kapsamında teftiş yapmış müfettişlere

c) Çevresel etki değerlendirmesi, çevre yönetimi, izin ve denetim ile ilgili teknik birimlerde şube müdürü, il müdürü, il müdür yardımcısı, daire başkanı ve üstü görevlerde görev yapmış olanlara,

istekleri hâlinde sınav ve ücret şartı aranmaksızın çevre görevlisi belgesi verilir.

ç) (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında çevre görevlisi belgesi alan kişiler, çevre mühendisleri ile aynı hakka sahip olarak kabul edilir.

Bir önceki yönetmelik maddesi görüşünde de belirtildiği üzere çevre yönetim hizmetleri konusunda yapılacak çalışmalarda, çevre mühendisliği eğitimi almış olmanın gerekli ve yeterli olduğu görülmekte olup taslak yönetmelikte belirtilen meslek gruplarına verilecek eğitim ve sertifikasyon süreci ile çevre mühendislerine denk nitelikler kazandırma çabası mevzuata ve bilimsel-teknik gerçeklere aykırıdır.

Çevre Mühendislerine, açıkça kendi meslek alanlarında Bakanlığın tekrar sınav yapmak istemesi, toplumda, Üniversitelerin verdikleri çevre mühendisliği eğitiminin dolayısıyla eğitim veren bilim insanlarının yetersiz olduğu kanısını uyandıracaktır ki bu durum üniversitelerimizde verilen çevre mühendisliği eğitimine yapılmış büyük bir haksızlıktır.

Bilindiği gibi, bir mühendislik-mimarlık çalışma alanı olan çevre hizmetlerini yürütecek mühendislik ve mimarlık alanlarının hangileri olacağı TMMOB Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereği ancak TMMOB Yönetim Kurulu tarafından belirlenebilir. Bunun dışında mühendislik-mimarlık hizmetlerini yerine getirebilecek meslek sahibi kişilerin ilgili meslek odasına kayıt olması gerekmektedir. Dolayısıyla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı‘nın bir konuda mühendislik- mimarlık hizmetini yerine getirebilecek kişileri belirleme ve sertifika verme yetkisi bulunmamaktadır. Bu uygulama ayrıca Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanuna da aykırı bir düzenlemedir. Üniversiteler dışında mühendislik-mimarlık eğitimini kapsayacak bir belge verilemez.

Tüm bunlara ek olarak, çevre mühendisleri hali hazırda çevre ile ilgili işlerde mevzuat ile ilgili takipleri yaparak iç tetkik faaliyetlerini de kapsayan bir iş tanımı ile çalışmaktadırlar. Mevcut durumda sektörde çalışan çevre mühendislerinin tekrar sınava alınması birçok çevre mühendisinin işsiz kalması ile sonuçlanabilir. Böylesi bir durumda sadece çevre mühendislerinin hakları gasp edilmiş olmaz aynı zamanda sektörde faaliyet gösteren Firmalar da zor durumda kalırlar.

Yukarıda anlatılan sebeplerden dolayı çevre mühendislerine yapılacak sınavın kesinlikle iptal edilmesi gerekmektedir.

Çevre görevlisi belgesi

MADDE 6 - (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen özelliklere sahip kişilere Bakanlık tarafından çevre görevlisi belgesi verilir.

Çevre görevlisinin yükümlülükleri

MADDE 7 - (1) Çevre yönetimi hizmetlerini mevzuata uygun bir şekilde yürütmek ve koordine etmekle,

(2) Yürütülen çevre yönetimi hizmeti çalışmalarını düzenli aralıklarla izleyerek, ilgili mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmekle,

(3) Çevre Görevlisi tesis/faaliyette hizmet vermeye başladığı tarihten itibaren her ay aylık faaliyet raporunu hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

(4) Çevre Görevlisi tesis/faaliyette hizmet vermeye başladığı ilk ay içinde;

a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan faaliyetler için ilgili mevzuat hükümlerine göre tesisin genel durumunu kapsayacak şekilde ilk iç tetkik raporunu çevre konusunda en az 5 yıl tecrübeli olan bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak, takip eden her yılda bir defadan az olmamak üzere iç tetkik raporunu çevre konusunda en az 5 yıl tecrübeli olan bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

b) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler için ilgili mevzuat hükümlerine göre tesisin genel durumunu kapsayacak şekilde ilk iç tetkik raporunu çevre konusunda en az 3 yıl tecrübeli olan bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak, takip eden her yılda bir defadan az olmamak üzere iç tetkik raporunu çevre konusunda en az 3 yıl tecrübeli olan bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

(5) Tesis/faaliyette uygunsuzluk tespit edildiğinde tesis/faaliyetin sahibine/sorumlusuna uygunsuzluğun giderilmesi için önerilerde bulunarak uygunsuzluğun giderilmesi için bir yılı aşmamak üzere iş termin planı hazırlamak, hazırlanan iş termin planını tesis/faaliyetin sahibine/sorumlusuna imzalatarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü‘ne sunmak ve uygunsuzluğun giderilip giderilmediğinin takibini yapmakla,

(6) Tesis/faaliyet yetkililerine ve çalışanlarına mevzuat ve çevresel konularda yılda en az bir kere bilgilendirici eğitim çalışmaları yapmak ve özendirici faaliyetler düzenlemekle,

(7) Tesis veya faaliyetin çevresel konularda alınması gerekli çevre izni, çevre izin ve lisans belgelerini alma ve güncelleme ve/veya yenileme çalışmalarını yürütmekle, beyan ve

bildirimleri belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak yapmakla,

(8) Yetkili makam tarafından istenilecek bilgi ve belgeleri belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak sunmakla,

(9) İç tetkik raporunu, aylık faaliyet raporunu, eğitimle ilgili belgeleri Bakanlığın internet adresinde yayınlanan formatlara uygun olarak hazırlamakla,

(10) Tesis/faaliyette yürüttüğü tüm çalışmaların imzalı belgeler halinde 5 yıl muhafaza etmekle,

(11) Yetkili makam tarafından yapılacak planlı/haberli denetimler sırasında;

a) Tesis veya faaliyette hazır bulunmakla,

b) İstenen bilgi ve belgeleri sağlamakla,

(12) Tesis/faaliyetle ilgili öğrendikleri ticari sır mahiyetindeki bilgileri saklı tutmakla,

(13) Çevre görevlileri çalıştığı firma dışında ikinci bir işyerinde çalışamaz. İkinci bir işyerinde çalışmadığına ve gerçek vergi mükellefi olmadığına ilişkin taahhüt belgesini sisteme yüklemekle,

yükümlüdürler.

Taslak Yönetmelikteki bu düzenleme ile, kendi bünyesinde çevre yönetim birimi kuran, Ek-1  ve Ek-2 tesisleri için sırasıyla 5 yıl ve 3 yıl tecrübeli çevre görevlisi ile iç tetkik raporu hazırlama zorunluluğu getirilerek, bu tesisler yönetim birimlerinin yanı sıra danışmanlık hizmeti almaya mahkum kılınmaktadır. Bu madde daha da netleştirilmelidir. Taslak madde bu haliyle, çevre yönetim birimi olan tesis ve faaliyetlerin dışarıdan bağımsız 5 veya 3 yıllık çevre görevlilerinden hizmet alarak iç tetkik raporu hazırlamak zorunda kalacaktır. Bu durumda danışmanlık firmalarına gerek duyulmayacaktır. Bireysel faaliyetlerin önü açılacaktır. Dolayısıyla hali hazırdaki sorunlar daha da karmaşıklaşacaktır.

Önerimiz, taslağın hem bu maddesinde de hem de çevre yönetim birimi maddesinde (taslak 9. Madde) yapılacak değişikliklerle sorunun çözülmesidir.

Bilindiği gibi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez ve Taşra teşkilatlarında çalışma üzere işe alınan mühendis ve uzman yardımcıları Bakanlık tarafından herhangi bir tecrübe şartı aranmadan tesisleri denetlemek üzere görevlendirilmekte; söz konusu yeni personel tetkik yapmakta, tutanak yazmakta, gerektiğinde idari ve maddi yaptırım uygulamakta, başvuru dosyalarını incelemekte ve tesislere izin/lisans vermektedirler. Bakanlıkta görevli uzman yardımcıları 3 yıllık görev sonunda uzmanlık hakkı kazanmaktadır.

Yukarıdaki hususlar ve danışmanlık sektörü koşulları birlikte değerlendirildiğinde Ek-1 tesisleri için 3 yıllık bir tecrübe yeterli görülmekte Ek-2 tesisleri için ise tecrübe şartı aranmasına gerek olmadığı düşülmektedir.

Uygunsuzlukların giderilmesi için belirlenecek iş termin planının tesis/faaliyet sahibi tarafından onaylanmaması halinde, çevre görevlilerinin üzerinde baskı oluşacak ve iş temrin planının Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü‘ne teslim edilmesi konusunda sorunların çıkması muhtemel olacaktır. Onaylanmadan verilmesi ise iş etiği açısından uygun olmayacak ve hukuki açıdan sorunlar doğurabilecektir. Bu nedenle iş termin planının tesis/faaliyet sahibi tarafından onaylanmaması durumunda alternatif bir çözüm üretilmelidir.

Çevre görevlisi, bu yönetmelik ile belirlenen yasal görev ve sorumluluklarını aksatmamak şartıyla başka işlerde de çalışabilmeli, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkelerine uyulduğu sürece birçok meslek dalında yer bulan bu durum, çevre görevlilerinin önüne engel olarak konmamalıdır.

Çevre görevlileri çevre mevzuatının ön göremediği alanlara dair de çalışmalar yürütebilmelidirler. Tesiste veya faaliyetin çevresel kirlilik yükünü azaltıcı teknik çalışmalara dair de öneriler sunabilmelidirler. Çevre sorunları açısından gelecek öngörüsü olan yapılar ortaya çıkartılabilir.

Çevre görevlisinin yükümlülükleri

MADDE 7 - (1) Çevre yönetimi hizmetlerini mevzuata uygun bir şekilde yürütmek ve koordine etmekle,

(2) Yürütülen çevre yönetimi hizmeti çalışmalarını düzenli aralıklarla izleyerek, ilgili mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmekle,

(3) Çevre Görevlisi tesis/faaliyette hizmet vermeye başladığı tarihten itibaren her ay aylık faaliyet raporunu hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

(4) Çevre Görevlisi tesis/faaliyette hizmet vermeye başladığı ilk ay içinde;

a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan faaliyetler için ilgili mevzuat hükümlerine göre tesisin genel durumunu kapsayacak şekilde ilk iç tetkik raporunu çevre konusunda en az  3 yıl tecrübeli olan ve çevre yönetim biriminde çalışan bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak, takip eden her yılda bir defadan az olmamak üzere iç tetkik raporunu çevre konusunda en az 3 yıl  tecrübeli ve çevre yönetim biriminde çalışan  bir çevre görevlisi ile beraber hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

b) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler için ilgili mevzuat hükümlerine göre tesisin genel durumunu kapsayacak şekilde hazırlamak ve bu raporları tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis/faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

(5) Tesis/faaliyette uygunsuzluk tespit edildiğinde tesis/faaliyetin sahibine/sorumlusuna uygunsuzluğun giderilmesi için önerilerde bulunarak uygunsuzluğun giderilmesi için bir yılı aşmamak üzere iş termin planı hazırlamak, hazırlanan iş temrin planını tesis/faaliyetin sahibine/sorumlusuna imzalatarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü‘ne sunmak ve uygunsuzluğun giderilip giderilmediğinin takibini yapmakla, tesis/faaliyetin sahibinin/sorumlusunun iş temrin planını onaylamaması durumunda onaylamama gerekçesini içeren planı Çevre dosyasında bulundurmakla,

(6) Tesis/faaliyet yetkililerine ve çalışanlarına mevzuat ve çevresel konularda yılda en az bir kere bilgilendirici eğitim çalışmaları yapmak ve özendirici faaliyetler düzenlemekle,

(7) Tesis veya faaliyetin çevresel konularda alınması gerekli çevre izni, çevre izin ve lisans belgelerini alma ve güncelleme ve/veya yenileme çalışmalarını yürütmekle, beyan ve

bildirimleri belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak yapmakla,

(8) Yetkili makam tarafından istenilecek bilgi ve belgeleri belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak sunmakla,

(9) İç tetkik raporunu, aylık faaliyet raporunu, eğitimle ilgili belgeleri Bakanlığın internet adresinde yayınlanan formatlara uygun olarak hazırlamakla,

(10) Tesis/faaliyette yürüttüğü tüm çalışmaların imzalı belgeler halinde 5 yıl muhafaza etmekle,

(11) Yetkili makam tarafından yapılacak planlı/haberli denetimler sırasında;

a) Tesis veya faaliyette hazır bulunmakla,

b) İstenen bilgi ve belgeleri sağlamakla,

(12) Tesis/faaliyetle ilgili öğrendikleri ticari sır mahiyetindeki bilgileri saklı tutmakla,

13) Kısa, orta ve uzun vadede, tesisteki/faaliyetteki çevresel kirliliği önleyen veya azaltan planları hazırlamak, bu planlar çerçevesinde tesis/faaliyet sahibine en iyi teknoloji uygulamaları konusunda önerilerde bulunmak, planlarda belirlenen hedeflerin uygulanma durumlarını iç tetkik raporlarında belirtmek ve bu plan ve önerileri dokümante ederek saklamakla,

yükümlüdürler

Çevre görevlisi çalıştırma kriterleri

MADDE 8 -(1) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan faaliyet veya tesisler, çevre yönetim birimlerini kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak,

(2) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan tesisler, bir çevre görevlisini sürekli istihdam etmek ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak veya çevre yönetim birimi kurmak,

(3) Belediyelerin, il özel idarelerinin ve mahalli idare birliklerinin ve/veya bunların iştiraklerinde varsa Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan tesis veya faaliyetler bu maddenin 1inci fıkrasının (a) bendinde, Ek-2 listesinde yer alan tesis veya faaliyetler bu maddenin 1inci fıkrasının (b) bendinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek,

(4) Organize sanayi bölgesi, endüstri bölgesi ve serbest bölge yönetimleri bünyelerinde, çevre yönetim birimini kurmak ya da çevre danışmanlık firmalarından çevresel faaliyetlerin yürütülmesi hususunda çevre yönetimi hizmeti almak,

(5) Sağlık kuruluşları ve hastanelerden, yatak kapasitesi 20 ve üzerinde olanlar en az

bir çevre görevlisi çalıştırmak veya çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından hizmet almak,

(6) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan ve mevsimlik veya dönemsel çalışan tesis veya faaliyetler, çalışma sürelerini bakanlık veya çevre ve şehircilik il müdürlüğüne onaylatmaları durumunda, işletmenin sadece çalıştığı dönem içinde, bir çevre görevlisini istihdam etmek veya çevre yönetim birimini kurmak ya da çevre danışmanlık firmalarından, üyelerinin çevresel faaliyetlerini yürütülmesi hususunda çevre yönetimi hizmeti almak,

(7) Yukarıda adı geçen tesis/faaliyet sahipleri; bünyesinde görev yapan çevre görevlisinin ayrılması, bünyesinde kurduğu çevre yönetim biriminin fesih edilmesi veya çevre danışmanlık firmalarıyla yapmış oldukları çevre danışmanlığı hizmet alım sözleşmelerinin iptal edilmesi durumunda, bu tarihten itibaren en geç 20 iş günü içerisinde başka bir çevre görevlisi istihdam etmek, çevre yönetim birimi kurmak veya çevre danışmanlık firması ile yeni bir anlaşma yapmak,

zorundadırlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çevre Yönetim Birimi;

Çevre yönetim biriminin nitelikleri

MADDE 9 -(1) Çevre yönetimi birimlerinde en az iki (2) çevre görevlisi sürekli istihdam edilmesi ve bunlardan;

a) En az birinin çevre mühendisliği bölümünden mezun ve/veya çevre ile ilgili teknik konularda yüksek lisans ve üzeri eğitim almış çevre görevlisi olması,

b) En az birinin, kamu yada özel sektörde çevre ile ilgili olarak en az üç (3) yıllık mesleki tecrübeye sahip bir çevre görevlisi olması,

zorunludur.

(2) Aynı vergi numarasına veya 8 inci maddenin 2 ve 4 üncü fıkraları kapsamında ise aynı SGK numarasına sahip tesis/faaliyetler, çevre yönetimi faaliyetlerini tek çevre yönetim birimi ile yürütebilirler.

(3) 6 ncı maddenin ikinci fıkrası gereğince çevre görevlisi belgesine sahip olan kişiler, çevre mühendisleri ile aynı hakka sahip olarak çevre yönetim birimlerinde çalışabilirler.

Çevre yönetim birimlerinde çalışacak çevre görevlilerine, tesislerdeki uygunsuzluklar ile ilgili önerilerde bulunmak ya da çalışanlara çevresel konularda eğitim vermek gibi görevler yüklenmiştir. Bu görevleri yerine getirebilecek tek meslek çevre mühendisliği mesleğidir.

Bu maddenin 3. Fıkrasında yazılanlar, yönetmelik taslağının çevre danışmanlık hizmetinin niteliğinin geliştirilmesinden ziyade, Bakanlık personelinin geleceğe dair planlarını yapılandırmaya yönelik olarak hazırlandığına dair şüpheler uyandırmaktadır.

Ülkemizdeki çevre sorunlarını aza indirmek adına hazırlanması gereken bir yönetmelikte bu gibi ibarelerin bulunması ve kamu hizmeti vermesi gereken bir devlet kurumunda çalışmanın herhangi bir bilimsel-akademik süzgeçten geçirilmeden bir mühendislik disiplini ile eş değer tutulması ve "hak" tartışması açılması kabul edilemez.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çevre Yönetim Birimi;

Çevre yönetim biriminin nitelikleri

MADDE 9 -(1) Çevre yönetimi birimlerinde en az iki (2) çevre görevlisi sürekli istihdam edilmesi ve bunlardan;

a) En az birinin çevre mühendisliği bölümünden mezun ve en az üç (3) yıllık mesleki tecrübeye sahipçevre görevlisi olması,

zorunludur.

(2) Aynı vergi numarasına veya 8 inci maddenin 2 ve 4 üncü fıkraları kapsamında ise aynı SGK numarasına sahip tesis/faaliyetler, çevre yönetimi faaliyetlerini tek çevre yönetim birimi ile yürütebilirler.

Çevre yönetim biriminin yükümlülükleri

MADDE 10 - (1) Madde 7‘de yer alan yükümlülükleri yerine getirmekle,

(2) Birden fazla tesis veya faaliyetten sorumlu olan çevre yönetimi birimindeki çevre görevlileri sorumlu oldukları tesisleri elektronik ortamda Bakanlığa bildirmekle,

yükümlüdürler.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çevre danışmanlık firması

Çevre danışmanlık firmalarının nitelikleri

MADDE 11 - (1) Çevre danışmanlık firmaları en az 5(beş) çevre görevlisi çalıştırmakla ve bunlardan;

a) En az bir çevre görevlisinin kamu yada özel sektörde çevre ile ilgili olarak en az beş (5) yıllık mesleki tecrübeye sahip olması,

b) En az bir çevre görevlisinin kamu yada özel sektörde çevre ile ilgili olarak en az üç

(3) yıllık mesleki tecrübeye sahip olması,

c) En az birisi, çevre mühendisi veya çevre ile ilgili teknik konularda yüksek lisans ve üzeri eğitim almış ve/veya 6 maddenin 2 nci fıkrası kapsamında belge almış çevre görevlisi olması,

ç) Diğer ikisinin çevre görevlisi olması,

zorunludur.

(2) Çevre mevzuatı kapsamında ölçüm ve analizleri yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilen özel veya kamu kurum/kuruluş laboratuarına, çevre danışmanlık yeterlik belgesi verilmez.

(3) Şahıs şirketlerine Çevre Danışmanlık Yeterlik Belgesi verilmez.

Sahadaki pratik uygulamaların ve bilgi birikiminin diğer çevre mühendislerine aktarılabilmesi için 3 yıl tecrübeli bir çevre mühendisinin koordinatör olarak çevre danışmanlık firmalarında istihdam edilmesi yeterli olacaktır.

Ülkemizde her geçen gün çevre mevzuatının gelişmesi ve çevre konusundaki duyarlılığın artması ile geçmişten günümüze ÇED yeterlilik belgeli firmalar, yetkili ve akredite laboratuvarlar, arıtma firmaları gibi Mühendislik Fakültelerinin Çevre Mühendisliği Bölümlerinden mezun mühendislerin görev aldığı hizmet sektörleri açılmıştır. Gelinen aşamada çevre sektörü için tarafsızlığın ve bağımsızlığın oluşması çıkar çatışmalarının önüne geçilebilmesi için güçler ayrılığının Mevzuat bazında devreye alınması gerekmektedir. Bu, hem sektörü güçlendirecek hem de niteliğini artıracaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çevre danışmanlık firması

Çevre danışmanlık firmalarının nitelikleri

MADDE 11 - (1) Çevre danışmanlık firmaları en az 3(üç)çevre görevlisi çalıştırmakla ve bunlardan;

a) En az birisinin çevre mühendisi ve kamu yada özel sektörde çevre mevzuatı kapsamında en az3 (üç) yıllık mesleki tecrübeye sahip olması,

c) En az birisi, çevre mühendisi olması,

ç) Diğerinin çevre görevlisi olması,

d) Çevre görevlilerinin en az 2/3‘ünün çevre mühendisi olması

zorunludur.

(2) Çevre mevzuatı kapsamında ölçüm ve analizleri yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilen özel veya kamu kurum/kuruluş laboratuarına, ÇED firmalarına,atık bertaraf/geri dönüşüm ve toplama-ayırma, geçici depolama tesislerine çevre danışmanlık yeterlik belgesi verilmez.

(3) Şahıs şirketlerine Çevre Danışmanlık Yeterlik Belgesi verilmez.

Çevre Danışmanlık Firmasının yükümlülükleri

MADDE 12 - (1)Çevre danışmanlık firmaları; 7nci maddede belirtilen yükümlülüklere ek olarak, ilgili çevre görevlisinin, hizmet verdiği tesis ve faaliyetlerde;

a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alanlar için ayda en az iki gün,

b) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alanlar için ayda en az bir gün,

c) Mevsimlik veya dönemsel çalışan işletmeler; çalışmalarını Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne onaylatmaları durumunda, işletmenin sadece çalıştığı dönem içinde, Ek-1 listesinde yer alanlar için ayda en az iki gün, Ek-2 listesinde yer alanlar için ayda en az bir gün,

çalışmasını sağlamakla,

(2) İlgili çevre görevlisinin, hizmet verebileceği tesis ve faaliyetlerin sayısı;

a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan tesis/faaliyetlerin her biri için iki puan, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesindeki her biri için bir puan, olmak üzere en fazla yirmi (20) puana eşdeğer tesis veya faaliyetten sorumlu olabilir.

b) 8. maddenin 3, 4, 5 ve 6 ncı fıkralarında yer alıp Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer almayan tesis/faaliyetlerin her biri bir puan olarak değerlendirilir.

(3) Hizmet alımı sözleşmesi yapılması veya feshedilmesi durumunda, hizmet verdiği tesis veya faaliyeti en geç yirmi (20) iş günü içerisinde sisteme yüklemekle,

(4) Bünyelerinde çalışan çevre görevlilerinin hizmet vereceği tesislere ilişkin aylık

çalışma planını sisteme girmekle,

(5) Çevre yönetimi hizmeti verdiği tesis/faaliyetlerde hazırlamak zorunda olduğu bilgi ve belgelerin bir nüshasını tesis/faaliyette, diğer nüshasını firma merkez/şubesinde 5 yıl muhafaza etmekle,

(6) Çevre danışmanlık firmaları;

a)Çevre görevlisi belgesine sahip personelin firmada işe başlaması veya ayrılması durumunda yirmi (20) iş günü içerisinde sistem üzerinde gerekli değişikliği yapmakla,

b) 11 inci maddedeki şartların sağlanamaması hâlinde yirmi (20) iş günü içerisinde söz konusu hükümleri sağlamakla,

c) Yeterlik belgesine müracaat aşamasındaki belgelerde beyan edilen adres ile ticaret sicil gazetesinde yapılacak değişikliklerin, değişiklik tarihinden itibaren yirmi (20) iş günü içinde sistemde gerekli değişikliği yapmakla,

ç) Firmalarda unvan değişikliğine gidildiğinde Türkiye Ticaret gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren yirmi (20) iş günü içerisinde Bakanlığa sistem üzerinden yeniden başvuru yapmakla,

d) Elektronik posta kullanıcı adlarında yapılan değişiklikleri ve çevre yönetimi hizmeti verdiği tesis/faaliyetlerin elektronik postalarını 20 iş günü içinde sistemde gerekli değişikliği yapmakla,

(7) Bakanlıkça gerekli görüldüğünde firmalar, bünyelerinde sistemi destekleyecek bilgisayar yazılımlarını bulundurmakla

yükümlüdür.

(8) Bakanlıkça firmalara gönderilecek yazılarda, elektronik sistemde beyan ettikleri adres ve elektronik posta dikkate alınır. Adres ve elektronik posta değişikliğini yirmi (20) iş günü içinde beyan etmeyen firmanın belge alırken beyan ettiği adrese ve elektronik postaya yapılan yazışmalar firmaya tebliğ edilmiş sayılır.

Bu yönetmelik taslağının yayınlanmasının esas amaçlarından biri de "mevcut uygulamaların düzenlenmesidir".  Çevre Mühendisleri Odası olarak (o tarihteki adıyla) Çevre ve Orman Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yaptığımız tüm görüşmelerde; çevre danışmanlık hizmetlerinin bir asgari ücret tarifesinin olması gerekliliği vurgulanmıştır. Bakanlığımızın yabancı olmadığı asgari fiyat tarifesi, laboratuvar hizmetlerini son derece olumlu etkilemiş ve Bakanlığın bu hizmeti veren firmalar üzerindeki yaptırım gücünü de artırmıştır.

Çevre Mühendisleri Odası olarak, yönetmelik ilk yayımlandığı andan itibaren meslektaşlarımızla ve çevre danışmanlık hizmeti veren firmalarla toplantılar düzenlenmiştir. Bu toplantılardan elde edilen sonuçlar Bakanlığa bildirilmiştir.

Sektörde asgari fiyat tarifesi uygulanması yönünde büyük bir beklentinin olduğu göz ardı edilmemelidir.

Son olarak 22 Eylül 2012 tarihinde Odamız tarafından "Çevre Danışmanlık Firmaları Toplantısı" düzenlenmiştir. Bu toplantıda, sektörde yaşanan sıkıntıların dışında Odamız tarafından çalışması yapılan " Çevre Danışmanlık Hizmetleri Asgari Fiyat Tarifesi" de tartışılmış ve çalışmamız son halini almıştır.

Bakanlığın bu taslakla birlikte sorunun çözümlerine dair koşulları yaratması yerinde olacaktır. Asgari ücret tarifesinin yayımlanması konusunda Odamız hukuki ve idari altyapıya sahiptir. Anayasa‘nın 135. Maddesine dayanılarak kurulan Çevre Mühendisleri Odası kamu tüzel kişiliğine haiz, TMMOB Ana Yönetmeliği, ÇMO Ana Yönetmeliği ve ÇMO Serbest Çevre Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim Ve Asgari Ücret Yönetmeliği gibi düzenlemeler kapsamın bu uygulamayı hayata geçirebilecektir.

Çevre danışmanlık firmaları çevre mevzuatının ön göremediği alanlara dair de çalışmalar yürütebilmelidirler. Tesiste veya faaliyette çevresel kirlilik yükünü azaltıcı teknik çalışmalara dair de öneriler sunabilmelidirler. Bu sayede, çevre sorunları açısından gelecek öngörüsü olan yapılar ortaya çıkartılabilir. Çevre danışmanlık hizmetinin önemini ve niteliği de bu şekilde arttırılabilecektir.

Ek Madde Talebi:

(9) Çevre danışmanlık firmaları Çevre Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan ve Bakanlıkça onaylanan "Çevre Danışmanlık Hizmetleri Asgari Ücret Tarifesini" uygulamakla

(10) Kısa, orta ve uzun vadede, tesisteki/faaliyetteki çevresel kirliliği önleyen veya azaltan planları hazırlamak, bu planlar çerçevesinde tesis/faaliyet sahibine en iyi teknoloji uygulamaları konusunda önerilerde bulunmak, planlarda belirlenen hedeflerin uygulanma durumlarını iç tetkik raporlarında belirtmek ve bu plan ve önerileri dokümante ederek saklamakla,

yükümlüdür.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi ve Çevre Danışmanlık Firmalarının Yeterliklerine İlişkin Usul ve Esaslar

Başvurularda Aranacak Kriterler ve Belgeler

MADDE 13 -(1) Çevre görevlisi belgesi müracaatın da gerekli belgeler;

a) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

b) Adres ve iletişim bilgileri,

c) Eğitim durumunu gösteren lisans ve/veya lisansüstü diploma/mezun olduğunu gösterir belgesi,

d) Çevre görevlisi sınav sonucu

(2) Çevre yönetim birimi belgesi müracaatın da gerekli belgeler;

a) Çevre görevlisi olarak istihdam edilen personelin sosyal güvenlik numarası ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

b) Çevre yönetim biriminden sorumlu tesis/faaliyetin yetkilisinin adı, soyadı ve yetkili olduğuuna dair belge,

c) Aynı vergi numarasına/SGK numarasına ait ve çevre yönetim birimince çevre yönetim hizmeti verilecek tesis/faaliyetlerin listesi,

ç) Çevre görevlilerinin hangi tesis/faaliyetlere çevre yönetim hizmeti vereceklerine ilişkin bilgileri,

d) Çalışması zorunlu üç yıl deneyimli çevre görevlisinin deneyim belgesi

(3) Çevre danışmanlık hizmeti verecek firmaların yeterlik müracaatında gerekli belgeler;

a) Firmaların; çevre ile ilgili mühendislik, müşavirlik, araştırma-geliştirme, etüt, fizibilite, proje, rapor, eğitim ve benzeri konularda çalıştığını gösteren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi,

b) Adres, SGK işyeri sicil numarası ve iletişim bilgileri,

c) Çevre görevlisi olarak istihdam edilen personelin sosyal güvenlik numarası ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

ç) Çalışması zorunlu beş yıl deneyimli çevre görevlisinin deneyim belgesi

d) Çalışması zorunlu üç yıl deneyimli çevre görevlisinin deneyim belgesi

(4) Belge başvurularında; belge ücretlerinin, Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına yatırıldığına dair dekont

sisteme girilmelidir.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliği‘nin 109uncu maddesinde:

"a) Türkiye‘deki mühendis, mimar ve şehir plancıları, mesleklerinin uygulanmasını gerektiren işlerle uğraşabilmek ve mesleki öğretim yaptırabilmek için, meslek disiplininin ilgili olduğu Odaya kaydolmak ve kimlik belgelerini her yıl onaylatarak, üyeliklerini korumak zorundadırlar." demektedir.

Bu kapsamda çevre görevlisi belgesi müracaatında, TMMOB‘ye bağlı ilgili meslek Odasından alınacak Oda Kayıt Belgesi‘nin de sunulması gerekmektedir.

Ayrıca; TMMOB Serbest Müşavirlik Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri ve Büro Tescil Belgesi Yönetmeliği‘nin amacı, 28 Haziran 1938 günlü Mühendislik ve Mimarlık hakkındaki Kanun, 5 Ağustos 1983 gün ve 66 sayılı KHK, 16 Eylül 1983 gün ve 85 sayılı KHK, 7303 sayılı yasa ile değişik 6235 sayılı TMMOB Yasası hükümleri uyarınca serbest mühendislik mimarlık ve müşavirlik hizmetleri üreten kişi ve kuruluşların mesleki etkinliklerinin TMMOB‘ye bağlı Meslek Odaları tarafından denetlenmesiyle, Mühendislik ve Mimarlık Hizmetlerinin mesleki esaslar, ülke ve meslektaş yararları yönünde gelişmesini sağlamak, üretilen hizmetlerin meslek odaları standartları, tüzük ve yönetmelikleri ile ülkemizde geçerli diğer standartlara, yönetmeliklere ve esaslara uygunluğunu sağlamak, TMMOB tarafından belirlenen Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri asgari ücretlerinin uygulanmasıyla meslektaşlar arasında haksız rekabeti önlemek, serbest mühendislik, mimarlık ve müşavirlik hizmeti veren kişi ve kuruluşların mesleki denetim, kapasite ve yeterlik açısından değerlendirilmelerine esas olan kayıtların tutulmasını sağlamaktadır.

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Serbest Çevre Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Asgari Ücret Yönetmeliği‘nin 11inci maddesinde:

"Serbest Çevre Mühendisliği Hizmetlerinin yürütülmesinde meslek mensupları arasında haksız rekabeti önlemek, üretilen hizmetlerin nitelik, şartname ve standartlara uygun, ülke ve meslek yararına olmasını sağlamak amacıyla gerekli gördüğü önlemleri alır. Büro tescil belgesi geçerlilik süresi içinde, serbest çevre mühendislerinin hizmetlerini ve bürolarını, denetlemeye ve onaylamaya yetkili ve görevlidir. Ancak bu denetim ve onay mesleki verilerin dışına taşamaz."

İbareleri yer almaktadır. Yukarda belirtilen ilgili TMMOB ve ÇMO yönetmelikleri gereğince serbest mühendislik mimarlık ve müşavirlik hizmetleri veren çevre danışmanlık firmalarına Çevre Mühendisleri Odası tarafından büro tescil belgesi verilmesiyle,

Verilen mühendislik hizmetlerinin

·      Mesleki esaslar, ülke ve meslektaş yararları yönünde gelişmesi sağlanacak,

·      Ülkemizde geçerli diğer standartlara, yönetmeliklere, esaslara uygunluğu sağlanacak

·      TMMOB tarafından belirlenen Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri asgari ücretlerinin uygulanmasıyla meslektaşlar arasında haksız rekabet önlenecek

·      Serbest mühendislik, mimarlık ve müşavirlik hizmeti veren kişi ve kuruluşların mesleki denetim, kapasite ve yeterlik açısından değerlendirilmelerine esas olan kayıtların tutulması sağlanacaktır.

Bu kapsamda çevre danışmanlık firmaları yeterlik başvuru belgeleri arasında TMMOB Çevre Mühendisleri Odası‘ndan alınacak Büro Tescil Belgesi de eklenmelidir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi ve Çevre Danışmanlık Firmalarının Yeterliklerine İlişkin Usul ve Esaslar

Başvurularda Aranacak Kriterler ve Belgeler

MADDE 13 -(1) Çevre görevlisi belgesi müracaatın da gerekli belgeler;

a) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

b) Adres ve iletişim bilgileri,

c) Eğitim durumunu gösteren lisans ve/veya lisansüstü diploma/mezun olduğunu gösterir belgesi,

d Mühendisler için TMMOB‘ye bağlı ilgili Odalarından alacakları Oda Kayıt Belgesi

(2) Çevre yönetim birimi belgesi müracaatın da gerekli belgeler;

a) Çevre görevlisi olarak istihdam edilen personelin sosyal güvenlik numarası ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

b) Çevre yönetim biriminden sorumlu tesis/faaliyetin yetkilisinin adı, soyadı ve yetkili olduğuna dair belge,

c) Aynı vergi numarasına/SGK numarasına ait ve çevre yönetim birimince çevre yönetim hizmeti verilecek tesis/faaliyetlerin listesi,

ç) Çevre görevlilerinin hangi tesis/faaliyetlere çevre yönetim hizmeti vereceklerine ilişkin bilgileri,

d) Çalışması zorunlu üç yıl deneyimli çevre görevlisininÇevre Mühendisleri Odasından alınacak deneyimini gösterirbelgesi

(3) Çevre danışmanlık hizmeti verecek firmaların yeterlik müracaatında gerekli belgeler;

a) Firmaların; çevre ile ilgili mühendislik, müşavirlik, araştırma-geliştirme, etüt, fizibilite, proje, rapor, eğitim ve benzeri konularda çalıştığını gösteren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi,

b) Adres, SGK işyeri sicil numarası ve iletişim bilgileri,

c) Çevre görevlisi olarak istihdam edilen personelin sosyal güvenlik numarası ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

ç) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası‘ndan alınacak Büro Tescil Belgesi

d) Çalışması zorunlu üç yıl deneyimli çevre görevlisininÇevre Mühendisleri Odasından alınacak deneyimini gösterirbelgesi

(4) Belge başvurularında; belge ücretlerinin, Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına yatırıldığına dair dekont

sisteme girilmelidir.

 Belge başvurularının değerlendirilmesi

MADDE 14 - (1) Başvurularda istenilen belgelerin eksiksiz olması durumunda Ek-3, Ek-4 ve Ek-5‘te yer alan belgeler verilir.

(2) Belge ve bilgilerde eksiklik olmadığı takdirde on beş (15) iş günü içerisinde başvurular sonuçlandırılır.

Eksiklik olması halinde;

a) Eksik belgeler istenir. Eksik belgeler on iş gününde tamamlanır.

b) Eksik belgelerin on iş günü içinde tamamlanmaması hâlinde başvuru geçersiz sayılır.

(3) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlığa yapılacak belge başvuruları sisteme elektronik ortamda yapılır ve belgeler elektronik ortamda verilir.

(4) Sistemde meydana gelebilecek olası arıza veya bakım onarım gibi durumlarda izlenecek yol genel müdürlükçe belirlenerek genel müdürlük internet sayfasında ilan edilir.

(5) Bakanlık, belgelerin doğruluğu hakkında tereddüt oluşması hâlinde, elektronik ortamda yapılan başvuru ve bildirim belgelerinin asıllarını isteyebilir.

(6) Belge geçerlik süresi dört (4) yıldır.

İzin ve lisans süreleri 5 yıl olduğu için belge  geçerlilik süresi de 5 yıl olmalıdır.

Belge başvurularının değerlendirilmesi

MADDE 14 - (1) Başvurularda istenilen belgelerin eksiksiz olması durumunda Ek-3, Ek-4 ve Ek-5‘te yer alan belgeler verilir.

(2) Belge ve bilgilerde eksiklik olmadığı takdirde on beş (15) iş günü içerisinde başvurular sonuçlandırılır.

Eksiklik olması halinde;

a) Eksik belgeler istenir. Eksik belgeler on iş gününde tamamlanır.

b) Eksik belgelerin on iş günü içinde tamamlanmaması hâlinde başvuru geçersiz sayılır.

(3) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlığa yapılacak belge başvuruları sisteme elektronik ortamda yapılır ve belgeler elektronik ortamda verilir.

(4) Sistemde meydana gelebilecek olası arıza veya bakım onarım gibi durumlarda izlenecek yol genel müdürlükçe belirlenerek genel müdürlük internet sayfasında ilan edilir.

(5) Bakanlık, belgelerin doğruluğu hakkında tereddüt oluşması hâlinde, elektronik ortamda yapılan başvuru ve bildirim belgelerinin asıllarını isteyebilir.

(6) Belge geçerlik süresi beş (5)yıldır.

ALTINCI BÖLÜM

Denetleme, Belgelerinin Askıya Alınması ve İptali

Çevre görevlisi, çevre yönetim birimi ve çevre danışmanlık firmalarının denetimi

MADDE 15 -(1) Belge alan kişi, çevre yönetim birimi veya firmalar, yeterlik koşulları sürdürüp sürdürmediği, yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği yetkili makam veya çevre denetim görevlileri tarafından denetlenir.

(2) Belge alan kişi, çevre yönetim birimi veya firmalar, denetimlerde denetim yapan görevlilere gerekli bilgi ve belgeleri sunmakla yükümlüdür.

(3) Belge alan kişi, çevre yönetim birimi veya firmalar veya hizmet verdiği tesisin/faaliyetin denetimi sonunda Ek-1‘, Ek-2‘de yer alan "Çevre Görevlisi/Çevre Yönetim Birimi Değerlendirme Formu" ve "Çevre Danışmanlık Firmaları Değerlendirme Formu" yetkili makam çevre denetim görevlileri tarafından doldurulur. Bu formda yer alan ceza puanları bir vize döneminde hesaplanır. Yeni vize dönemi girdiğinde puanlar sıfırlanıp puanlama tekrar başlatılır.

Belgelerin askıya alınması ve iptali

MADDE 16- (1) Firmaların, çevre yönetim birimlerinin ve Çevre Görevlilerinin puanlaması;

a) Ek-1‘de yer alan "Çevre Görevlisi/Çevre Yönetim Birimi Değerlendirme Formu" ve Ek-2‘de yer alan "Çevre Danışmanlık Firmaları Değerlendirme Formu"nda yer alan ceza puan kriterleri kapsamında değerlendirme yapılır.

b) Ek-1‘de yer alan "Çevre Görevlisi/Çevre Yönetim Birimi Değerlendirme Formu" kapsamında Çevre Yönetim Birimi ceza puanları belirlenir.

(2)Belgeler;

a)Denetimler sonunda, Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi ve Çevre Danışmanlık Firmaların ceza puanlaması; Ek-1‘de yer alan "Çevre Görevlisi/Çevre Yönetim Birimi Değerlendirme Formu" ve Ek-2‘de yer alan "Çevre Danışmanlık Firmaları Değerlendirme Formu"nda yer alan ceza puan toplamı 100 olması hâlinde,

b)9 uncu madde (a)bendi ve 11 inci maddedeki şartların sağlanamaması hâlinde,

üç ay süre ile askıya alınır.

(3)Denetimler sonunda, Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi ve Çevre Danışmanlık Firmalarının;

a)Hizmet verdiği süre içinde yetkili makama yanlış/yanıltıcı bilgi ve/veya belge verdiğinin tespit edilmesi hâlinde,

b) Çevre kirlenmesine yol açacak şekilde, işletmenin çevre yatırımı yapmamasına veya eksik yapmasına neden olacak rapor düzenlediklerinin tespit edilmesi hâlinde,

c) Çevre görevlisinin çalıştığı firma dışında ikinci bir işyerinde çalışamayacağına ilişkin taahhüdüne aykırılık tespit edilmesi durumunda,

ç) Denetimler sonunda firmanın/çevre görevlisinin ceza puanı toplamı vize süresi

içinde ikinci kez 100 ceza puanı olması hâlinde,

belgeleri, iptal edilir.

(4) Belgelerin Askıya Alınması ve İptal Edilmesi Durumunda;

a) Bakanlık, belgeleri askıya alınan veya iptal edilenleri, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine ve belgesi iptal edilen ilgililere bildirir ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlar.

b) Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, belgeleri askıya alınan veya iptal edilen firma/ çevre yönetim birimi veya çevre görevlilerinin, çevre yönetimi hizmeti veremeyecekleri hizmet verdiği tesis/faaliyete bildirir.

c) Belgeleri askıya alınan veya iptal edilen firma/ çevre yönetim birimi veya çevre görevlisi tarafından, belgesi askıya alındığı/iptal edildiği tarihten önce, hizmet verdiği tesis/faaliyet için başvuru dosyası hazırlayarak Bakanlığa veya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine sunulmuş tesis/faaliyetlerin çevre izin/çevre izin ve lisans işlemlerinin tamamlanmasına izin verilir.

(5) Belgesi iptal edilen çevre görevlisine, firmalara ve sahibine/sahiplerine ve Çevre Yönetim Birimine bir yıl süre ile aynı konuda belge verilmez.

(6) Belgesi askıya alınan Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi veya Çevre Danışmanlık Firmaları askı süresi sonuna kadar eksikliklerini tamamlamazsa belgeleri iptal edilir.