KİRLİ, GERİ KALMIŞ TEKNOLOJİLERE DESTEKTEN VAZ GEÇİLMELİ

YERLİ, TEMİZ YENİLENEBİLİR ENERJİ MÜMKÜN!

Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, meclise sunuldu.

Tasarıdaki  20-22 ve 23. Maddeler, bu şekilde kabul edilecek olursa termik santraller nedeniyle yaşanan çevre sorunları katlanarak devam edecek…

Tasarıya göre, özelleştirilen bütün termik santraller,  çevre mevzuatından 2020 yılına kadar muaf olacak. Yalnızca yeni yapılacak santraller değil daha önce özelleştirilen termik santraller de bu muafiyetten yararlanacak…

Özelleştirilen termik santrallerin 2018 yılına ve Bakanlar Kurulu kararı ile 2021 yılına kadar çevre mevzuatından muaf tutulması teklifi Anayasa Mahkemesi tarafından daha önce iptal edilmişti.

Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararında Anayasa`nın 2., 5. Ve 56. Maddelerine kanun değişikliğinin aykırı olduğunu belirtmiştir. Devletin vatandaşların sağlıklı çevrede yaşama hakkını sağlamasının temel bir ödev olduğunu vurgulamıştır. Yine kararda; termik santrallerin çevre mevzuatına tabi olmaması kabul edilemez denilmiştir.

Anayasa Mahkemesi`nin bu kararının teklifi veren vekiller tarafından da bilindiği, maddenin gerekçesi yazılırken açıkça görülmektedir. ‘‘Maddeyle, özlelleştşrme işlemleri için önemli bir risk unsuru olan boşluğun doldurulması amacıyla geçiş sürecine ilişkin düzenleme yapılmaktadır‘ denilmekte ise Anayasa Mahkemesi`nin iptali nedeniyle tekrar daha da genişletilerek teklif yapıldığı belirtilmiştir. Bu nasıl bir gerekçe? Evet biz hukukçu değiliz, ancak Anayasa Mahkemesi tarafından açıkça iptal edilen bir madde genişletilerek nasıl tekrar kanun yapılabilir? Teklifi veren sayın vekillerden bu konuda biz bilgilendirmelerini istiyoruz.Yapılan düzenleme ile hukuk ve Anayasa yok sayılmaktadır. Anayasanın ve Çevre Kanunu‘ nunilgili maddelerine açıkça aykırı olan bu düzenlemenin anlaşılabilmesi olanaklı değildir.

Kanun teklifi amacının "Anayasa Mahkemesi tekrar iptal edene kadar özelleştirilen termik santrallerde kazanılmış hak oluşur böylece istediğimiz olur" yaklaşımı olmadığını düşünmek istiyoruz.

Teklifin yasalaşması durumunda, santraller çevreyi kirletiyormuş, bacasına filtre takmış takmamış, atıklarını doğru yönetiyormuş yönetmiyormuş, çevre izni varmış yokmuş, hiç önemi kalmayacak… Tabii çevre mühendisi istihdamının da...

Aynı teklifin 22. Maddesi`nde ise elektrik enerjisi ihtiyacının gerekli durumlarda (yetersizlik v.b.) öncelikle yerli kömürle çalışan termik santrallerden birer yıllık ihalelerle karşılanacağı belirtilmiştir.  Gerekçesinde ise yerli kömürle çalışan termik santrallerin teşvikinin amaçlandığı belirtilmiştir. 20. Maddede de yine kömürlü termik santraller vurgusu bulunmaktadır. Öte yandan, doğa ve toplum yararı gözetmek, teknolojik gelişmeyi sağlamak için sadece yenilenebilir temiz enerji kaynaklarına verilmesi gereken alım garantisi, halk sağlığını tehdit eden geri kalmış kömürlü termik santrallere verilmeye çalışılıyor. Elektrik piyasasında fiyatlandırmada da bazı şirketlerin tabiri caizse "kayırılma" ihtimalinin de artabileceğini not etmek gerekiyor…

Bu maddelerle, yerli yenilenebilir temiz enerji kaynaklarına öncelik verilmediği açıkça belirtilmektedir. Kirli geri kalmış teknolojilerin sürdürülmesi hedeflenmektedir. İklim değişikliğinin ana kaynağı halk sağlığını da tehdit eden kömürlü termik santrallerdir. Ülkemiz Paris İklim Anlaşması`na da imza atmış ve sera gazı emisyonlarını düşüreceğini açıkça beyan etmiştir. Birçok dünya ülkesi termik santrallerden uzaklaşıp yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmeye başlamıştır. Söz konusu kanun değişikliği ile bu hedeflere ulaşılamayacağı ve ülkemizi derinden etkileyen iklim değişikliği sorununun daha da artacağı görülmektedir.

Değişiklik teklifi bu şekilde kabul edilecek olursa, termik santraller bulunan bölgelerimizde ciddi çevre sorunları yaşanacağını bir kez daha söyleyelim…

Değerli vekillerin ve siyasi partilerin ülkemizin ve dünyanın geleceğini her türlü kaygıdan daha öncelikle görmeleri ve bu kapsamda çevre sorunlarını azaltacak, yerli yenilenebilir enerji üretim biçimlerini destekleyecek politikalar üretmelerini istediğimizi de bir kez daha vurgulamak istiyoruz.

Baran BOZOĞLU

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı