Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Kapsam belirlenirken atıksuyun niteliği göz önünde bulundurulmamıştır. Evsel ve endüstriyel atıksular için aynı debi sınırı kabul edilmesi hatalıdır. Aynı debiye sahip evsel ve endüstriyel atıksular karşılaştırıldığında, endüstriyel atıksuyun kirlilik yükü daha fazla olacağından oluşturabileceği risk de daha fazladır. Bu nedenle endüstriyel atıksu arıtma tesisleri için belirtilen sınır debi aşağıya çekilmelidir.

Bilimsel bir terim olan ve birleşik yazılması gereken "Atıksu" taslağın tümünde "atık su" şeklinde ayrı olarak yazılmıştır, düzeltilmelidir.

Taslak Maddesi

Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m³/gün ve üzerinde olan atık su

arıtma tesisleri veya atık sularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan (soğutma suları, derin

deniz deşarjı, ısı transferi vb.) doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesislerin çıkışlarına

kurmaları gereken sürekli atık su izleme istasyonlarına ilişkin özelliklerin belirlenmesini kapsar.

Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa dayanılarak çıkarılan

Yönetmeliklerde tabi olunacak hukuki ve teknik sorumlulukları kapsar.

Kapsam belirlenirken atıksuyun niteliği göz önünde bulundurulmalı, evsel atıksular için debi üzerinden tanımlama yapılmalı, endüstriyel atıksular için kirlilik yükü üzerinden tanımlama yapılmalıdır.

*10.000m³/gün kapasiteli atıksu arıtma tesisleri yaklaşık 50.000 nüfuslu belde/ilçelere denk gelmektedir. Türkiye de 50.000 ve üzeri belde/ilçe sayısı 236‘dır bu da Türkiye Nüfusunun yaklaşık % 66‘sıdır. (http://www.tbb.gov.tr/ 2012 ilçe nüfusları tablosu)

* Türkiye‘deki en büyük petrokimya tesisi olan Petkim‘in Atıksu Arıtma Tesisinin kapasitesi 31.200 m³/gün‘dür. (http://www.getainsaat.com/) Petkim Örneği göz nüne alındığında, Sanayi kuruluşlarından Türkiye‘de 10.000 m³ ve üzeri atıksu üreten tesis sayısının Türkiye‘deki Toplam sanayi kuruluşuna oranı belki de %10 mertebesinde bile olmayacaktır.

İzlenecek atıksu arıtma tesislerinin kapasitelerinin belirlenmesinde debi parametresinden daha doğru bir parametre olan kirlilik yüküdür (debi x kirlilik konsantrasyonu)

Eğer kirlilik yükü parametresine bakılacak olursa, yukarıda yapılmış olan değerlendirmeye göre izlenecek sanayi kuruluşu oranı çok daha aşağılara düşecektir.

Evsel nitelikli atıksu arıtma tesislerinin bir çoğu, bulunduğu bölgede yer alan ve kanalizasyon sistemine bağlı endüstriyel kuruluşlarının atıksu deşarjları yüzünden işletme maliyetleri yükselmiş ve ya agresif atıksu karakteri (kesimhaneler, mandıralar v.b.) yüzünden işletilemez hale gelmiştir. Bunun bedeli o bölgede yaşayan halk tarafından atıksu bedeli olarak ödenmektedir.

Bu sebeplerden dolayı belirlenecek kapasitenin debi parametresi üzerinden evsel ve atıksu debilerinin birbirine eşit olarak seçilmesi, eşitlik ilkesine, kirleten öder prensibine ve Çevre Kanunu‘na aykırı bir durum oluşmaktadır.

Öneri: KOI ana kirlilik parametresi, kirlilik Yükleri ve SKKY‘ de yer alan değerler dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda endüstriyel kuruluşlar için;

Kanalizasyon sistemine yapılan deşarjlar için yaklaşık: 3000m³/gün ve üzeri

Alıcı ortama deşarj yapan tesisiler için yaklaşık: 1500 m³/gün ve üzeri

Olan tesislere izleme sistemi kurulmalıdır.

Atıksu debisi az fakat kirlilik yükü olarak yüksek olan kritik işletmeler tespit edilmeli ve buralara da izleme sistemi kurulmalıdır.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m³/gün ve üzerinde olan evsel atıksu arıtma tesisleri

kanalizasyon sistemine deşarj yapan 3000 m³/gün ve üzeri kapasiteli endüstriyel atıksu arıtma tesisleri, alıcı ortama deşarj yapan 1500m³/gün ve üzeri kapasiteli endüstriyel atıksu arıtma tesisleri veya atık sularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan (soğutma suları, derin

deniz deşarjı, ısı transferi vb.) doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurmaları gereken sürekli atık su izleme istasyonlarına ilişkin özelliklerin belirlenmesini kapsar.

Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa dayanılarak çıkarılan

Yönetmeliklerde tabi olunacak hukuki ve teknik sorumlulukları kapsar.

MADDE 7 –

e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihazlara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen "Su ve Atık Sudan Numune Alma Eğitimi"ni almasını sağlamakla,

SAİS personelinin alacağı tüm eğitimler Bakanlık, yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan Çevre Mühendisleri Odası tarafından verilmelidir.

e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihazlara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlık, yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve Çevre Mühendisleri Odası tarafından verilen "Su ve Atık Sudan Numune Alma Eğitimi" ni almasını sağlamakla,

MADDE 7 –

f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilmesini, temel iş sağlığı ve güvenliği

eğitimini almasını sağlamakla,

SAİS personelinin alacağı tüm eğitimler Bakanlık, yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan Çevre Mühendisleri Odası tarafından verilmelidir.

f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilmesini, temel iş sağlığı ve güvenliği

eğitimini Bakanlık, yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan Çevre Mühendisleri Odası tarafından almasını sağlamakla,

MADDE 7 –

o) Bakım ve kalibrasyon gerektirmeden, cihazların kullanılabileceği sürelere ilişkin bilgileri kayıt altına almakla,

Bazı sensör ve problar sarf malzeme olarak tanımlanmakta ve üretici firmaları tarafından net bir kullanım ömrü tanımlanamamaktadır. Ekipmanın çalıştığı ortam ve ortam içinde ki değişiklikler ekipmanın ömründe önemli değişikliklere sebep olmaktadır.

SAİS Numune Alma Noktası ve Kabin Yerinin Belirlenmesi:

MADDE 8- (6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrelmeye sebebiyet verecek, yağmur

suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi

şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler varsa bu sistemler kroki

üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu

suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.

Maddenin devamına

"bu atıksular analiz edilerek her bir kaynaktan gelen atıksuyun ilgili sektörün SKKY tablosunda yer alan değerlerden düşük olduğu garanti edilmeli ve yapılan denetimlerde bu noktalardan numune alarak sınır değerlerin altında olduğu kontrol edilir." ifadesi eklenmelidir.

(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrelmeye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler varsa bu sistemler kroki

üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu

suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir. Bu atıksular analiz edilerek her bir kaynaktan gelen atıksuyun ilgili sektörün SKKY tablosunda yer alan değerlerden düşük olduğu garanti edilmeli ve yapılan denetimlerde bu noktalardan numune alarak sınır değerlerin altında olduğu kontrol edilir.

Numune Alma Sistemi İçin Genel Şartlar

MADDE 9-

(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak

gerekli tedbirler alınır

Ülkemizde kanalizasyon sistemleri birleşik olarak tasarlandığından özellikle kentsel atıksu arıtma tesislerinin işletilmesi safhasında yağmur debisi büyük sorun yaratmaktadır. Aşırı yağışlarda arıtma tesisi dizayn kapasitesinin çok üzerinde atıksu girişi olabilmektedir. Bilindiği üzere numune alma sistemleri tesis çıkışı ile deşarj noktası arasında yer almaktadır. Sistemin kurulduğu noktada meteorolojik şartlarla ilgili alınabilecek tedbirler kısıtlıdır. Konu ile ilgili tedbir alınabilmesi için, öncelikle atıksuların ayrık kanalizasyon şebekesinde toplanması ve sonrasında atıksu arıtma tesisine alınması önemlidir. Bu şekilde atıksu arıtma tesislerinin dizayn kapasiteleri daha gerçek verilere dayanarak belirlenmiş olacağından, su kalitesi ve miktarında meteorolojik şartlardan kaynaklanabilecek değişiklikler çok sınırlı düzeyde kalacaktır.

MADDE 9-

(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek

yapıda malzemeler kullanılır.

Numune alma noktası deşarj yeri öncesinde olacağından, paslandırıcı ve aşındırıcı sıvıların deşarj edilmemesi gerekmektedir. Bu madde ile numune alma noktasına kadar arıtılmamış suyun ulaşabileceği anlaşılmaktadır.

(4) Numune alınırken kullanılacak malzemeler paslanma ve aşınmaya dayanıklı olmalıdır.

MADDE 9-

(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınması durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.

Çok fazlı sistemlerden oluşacak atıksuyun kesinlikle deşarj noktasına gelmeden gerekli işlemlerden geçirilerek diğer atıksularla karıştıktan sonra deşarj edilmesi, alıcı ortama sürekli olarak homojene yakın ve belli atıksu karakterinde deşarjın gerçekleşmesi açısından önem taşımaktadır. 

MADDE 10-

SAİS ile; bu tebliğ kapsamına giren tesislerin arıtma tesisi çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi, Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Askıda Katı Madde (AKM) parametreleri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır.

Bu kısımdan anlaşıldığı gibi otomatik ölçüm belli parametreler için geçerlidir. Ancak otomatik ölçümü mümkün olmayan parametreler için aynı numune alma noktasından alınan numunelerde ilave parametre sektöre göre belli aralıklarla yapılmalıdır.

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama ve Bütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel Hususlar

MADDE 14 –

(2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır.

(2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlık, yetkilendirilmiş eğitim kurumları veya Çevre Mühendisleri Odası tarafından verilen numune alma sertifikasına sahip

olmalıdır.

MADDE 14

(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb.işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır. Cihazın durma süresi, toplam çalışma zamanının %10`u olacak şekilde bir program tasarlanır.

Kalibrasyon ve bakımlarda duruş süresi %10 mertebesindedir. Bu durum kabul edilebilir bir durumdur ancak duruş sürelerinde deşarjların kontrolü amacı ile basit usulle numune alınarak gerektiğinde analizi amaçlanmalı, duruş sürelerinde uygun olmayan suların doğrudan deşarjı önlenmelidir.

Kalibrasyon

MADDE 16-

(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında yapılır.

Farklı pH aralıklarında kalibrasyon yapılan sensör ve problar bulunmaktadır. pH aralığı vermek alınacak ürünlerle ilgili sınırlayıcı olmaktadır.

(3) pH kalibrasyonu temin edilmiş ekipmana ait özel kalibrasyon sıvıları ile ya da denk kabul görecek çözeltilerle yapılmalıdır.

GEÇİCİ MADDE 1

(4) Atık su debisi 10.000 m3 /gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 6 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

(4) Atıksu debisi 10.000 m³ /gün ve üzerinde olan evsel atıksu arıtma tesisleri, kanalizasyona deşarj yapan ve atıksu debisi 3.000 m³ /gün ve üzerinde olan veya  alıcı ortama deşarj yapan atıksu debisi 1.500 m³ /gün ve üzerinde olan endüstriyel atıksu arıtma tesisleri ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 6 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.