Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Bu yönetmeliğin hayata geçirilmesi ile Türkiye‘de içme ve kullanma amaçlı olarak yoğun şekilde tüketilen yeraltı sularının korunması açısından büyük eksiklik giderilmiş olacaktır. Gerekli düzenlemeler yapıldığı takdirde yönetmelik kapsayıcı, suistimallere izin vermeyen sağlıklı bir yapı kazanacaktır.

Taslak Maddesi

Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Tedbirler Programı

Madde 12 - (2)

j) Yakma ve düzenli depolama gibi atık bertaraf tesislerinin yer seçiminde, bölgede bulunan yeraltı ve yüzeysel su kaynakları ve koruma havzalarının durumu, yeraltı su seviyesi ve YAS akış yönleri dikkate alınır. Yer seçimi yapılırken, atık bertaraf tesislerinin taban kotunun YAS seviyesine kadar inmemesi, yeraltı sularının kirlenmesinin önlenmesi maksadıyla gerekli tüm sızdırmazlık tedbirlerinin alınması esastır.

k) Düzenli depolama tesislerinden kaynaklanan sızıntı sularının yeraltı suyuna sızması ve muhtemel olumsuz etkilerinin önlenmesi için, tesis sahibi tarafından gerekli teknik tedbirler alınır. Düzenli depolama yeri seçiminin ardından, yeraltı suyuna gelecekte olabilecek etkilerin tespiti maksadıyla tesis sahibince, tesis işletmeye alınmadan önce, tesis alanı tabanında yer alan yeraltı suları, sızıntı suyu parametreleri dikkate alınarak izlenir. İzlemeler, tesisin faaliyeti esnasında yılda bir kez olmak üzere tekrarlanır ve tesisin kapatılmasını müteakiben en az beş yıl boyunca da yılda bir kez olmak üzere izleme tekrarlanır. Kirlenme durumunda kirliliğin giderilmesi için çalışmalar tesis sahibince yapılır/yaptırılır, masraflar tesis sahibince karşılanır.

(6)

Tedbirler programı, temel tedbirlerin yanı sıra YAS kütlelerinin karakterizasyonu, baskı ve etkilerin belirlenmesi ve izleme sonuçlarına göre belirlenmiş özel tedbirleri içerir. Bu program, altı yıllık dönemler için SYGM tarafından hazırlanır ve Bakanlığın koordinasyonunda; miktara ilişkin tedbirler DSİ, kaliteye ilişkin olarak alınan tedbirler niteliğine göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili diğer kurumlarca uygulanır. Bu dönemlerin ikinci yarısından itibaren tedbirler programı gözden geçirilir ve güncellenir. Güncelleştirilmiş program uyarınca oluşturulan yeni ya da revize edilmiş tedbirlere, bir sonraki 6 yıllık programda işlerlik kazandırılır.

(7)

Yeraltı suyunun kimyasal durumunda oluşan geçici bozulmanın makul olarak görülemeyecek istisnai doğal olaylara ya da kazalara bağlı olması durumunda aşağıdaki bütün vecibelerin yerine getirilmesi kaydıyla, bu Yönetmelik şartları ihlal edilmiş sayılmaz:

a)Yeraltı suyunun kimyasal durumunda daha fazla bozulmanın önlenmesi ve kirletici faaliyetlerden henüz etkilenmeyen diğer YAS kütlelerini korunması için gerekli bütün tedbirlerin alınmış olması,

b) Bu gibi istisnai hallerde alınacak tedbirlerin programa dâhil edilmesi ve bu şartlar sona erdiğinde yeraltı suyunun kalitesinin yeniden iyileştirilmesinden taviz verilmemesi,

c) Makul olarak görülemeyecek istisnai durumların muhtemel etkilerinin yıllık olarak gözden geçirilmesi ve uygun şartlar oluştuğunda, YAS kalitesinin önceki durumuna döndürülmesi için Bakanlık tarafından belirlenecek bütün tedbirlerin alınması,

Yeni kurulacak yakma ve düzenli depolama gibi atık bertaraf tesislerini kapsamakta fakat halihazırda işletmeye devam eden ve/veya işletmesini durdurmuş olan tesisleri kapsamamaktadır.

Tesisin kapatılmasının ardından en az beş yıl izlemeye devam edileceği belirtilmektedir. Yeraltı suyu ve toprakta bazı kirletici maddelerin taşınımının uzun yıllar sürdüğü göz önünde bulundurulur ise izlemenin beş yıldan daha uzun sürmesini gerektirecek olası durumlarda ve ileriki yıllarda bir sızıntı olması durumunda nasıl bir mekanizmanın çalıştırılacağı ve uzun vadede bölgede bir olumsuzluk yaşandığında kimlerin sorumlu tutulacağı net olarak belirtilmemiştir.

Altı yıllık dönemler halinde planlama yapmak uygulama açısından kolaylık sağlamaktadır ancak gözden geçirme ve güncellemelere son üç yıllık dönemde başlanması ve olası güncellemelerin bir sonraki altı yıllık dönemde hayata geçirilmesi kirliliğin türüne göre gecikmelere neden olabilecektir.

Kazalar net olarak ifade edilmemiştir. Kazaları doğal afetler ile aynı sınıfta değerlendirmek bu maddenin suistimal edilmesine yol açabilecektir.

İlgili yönetmelik maddesi, halihazırda faaliyet gösteren veya faaliyetini durdurmuş olan yakma ve düzenli depolama gibi atık bertaraf tesislerini de kapsayacak şekilde değiştirilmelidir.

İlgili yönetmelik maddesi, tesisin kapatılmasını müteakiben izleme periyodunu yılda birden daha uzun sürelerde tutarak beş yıldan sonra da izlemeye  ve tespit edilecek kirlilik türüne göre bölgede faaliyet göstermiş ve/veya göstermekte olan sorumluların belirlenebilmesine olanak tanıyacak şekilde değiştirilmelidir. Bu şekilde "Kirlenme durumunda kirliliğin giderilmesi için çalışmalar tesis sahibince yapılır/yaptırılır, masraflar tesis sahibince karşılanır." ifadesi işlevsellik kazanacaktır.

İlgili yönetmelik maddesi, olası bir olumsuzluk yaşandığında güncellenen tedbirler programının anında hayata geçirilmesine izin verecek şekilde değiştirilmelidir.

Yönetmelik maddesi, kaza durumunda yönetmelik şartlarının ihlal edildiği ve belirlenecek sorumluların kirliliğin giderilmesi çalışmalarını yapmaları veya yaptırmalarını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir.