YEREL YÖNETİMLER VE ÇEVRE ÇALIŞTAYI 2014

TMMOB ÇMO İstanbul Şubesi olarak yerel seçim öncesinde gerçekleştirdiğimiz  "Yerel Yönetimler ve Çevre Çalıştayı 2014" geniş bir katılımla düzenlendi.

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi tarafından 20 Mart 2014 tarihinde İMO Karaköy Salonu‘nda "Yerel Yönetimler ve Çevre Çalıştayı" düzenledi. Özellikle yerel seçimlerin öncesinde gerçekleştirilen Çalıştay, ÇMO İstanbul Şubesi Başkanımız Emine Girgin‘ in açılış konuşması ile başladı.

I. OTURUM: KENT VE ÇEVRE

ÇMO İstanbul Şube‘ den Sayın Ahmet Kahraman‘ ın kolaylaştırıcı olduğu birinci oturum, Sayın S.Cengiz İleten‘ in "Su Kalitesinde Dezenfeksiyon Yan Ürünleri Hedeflenen Prosesler" konulu sunumu ile başladı. Ardından Sayın Anıl Pır "Çevresel Gürültü Denetimleri ve İdari Uygulamalar" başlıklı sunumu ile söz alarak, İstanbul‘da gürültü denetim işinin zorlıklarına ve çözüm önerilerine değindi. Sonrasında Sayın Muhammed Doğan "İstanbul Hava Kalitesi Çalışmaları" konulu sunumu ile İstanbul‘un havasında iyileştirme yapılabilmesi için ne gibi tedbirlerin alınması gerektiğinden bahsederken, son olarak Sayın Cansu Tekin "Sürdürülebilir Kentsel Yaşam Çabaları" başlıklı sunumu ile İstanbul‘un belediyecilik anlayışını Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü perspektifi ile inceledi.

1. Su Kalitesinde Dezenfeksiyon Yan Ürünleri - S. Cengiz İleten (İSKİ)

Sayın S.Cengiz İleten sunumunda; THM (trihalometanlar), HAA (haloasetik asitler), NDMA (Nitrosodimetilamin) gibi birçok zararlı bileşik, içme ve kullanma sularının sağlanmasında karşılaşılan çağımızın en büyük problemlerinden biri olduğunu bildirdi. Dezenfeksiyon yan ürünlerinin oluşmasının engellenmesi için gözetilmesi gereken hedefleri sıralayan İleten, ülkemizde, sularda dezenfeksiyon yan ürünlerini kabul edilebilir seviyelerde sınırlandıran bir mevzuat bulunmamasından ve uygulanabilir mevzuat hükümlerinin hem sınır değerlerin tespit edilmesi hem de etkin bir havza yönetiminin sağlanması için bir an önce dünya standartlarına göre oluşturulması gerekliliğinden bahsetti.

2. Çevresel Gürültü Denetimleri ve İdari Uygulamalar - Anıl Pır (Bakırköy Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü)

Sayın Anıl Pır, İstanbul gibi plansız gelişmiş kentlerde çevresel gürültü, kentte yaşayan çok sayıda insanın fiziksel ya da psikolojik sağlık sorunları yaşamasına sebep olmaktadır dedi. Karayolları, raylı sistemler ve hava yolları gürültüsü, şantiye gürültüleri, sanayi ile makine gürültüleri ve eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültüler kentlerdeki çevresel gürültünün en çok karşılaşılan çeşitleri olduğunu vurguladı. 2872 sayılı Çevre Kanunu‘na göre uygulanan para cezası miktarlarının çok yüksek olması, bu miktarlarda esneklik (cezanın alt - üst miktarları vb.) bulunmaması, bu nedenle çevresel gürültü denetimleri sonucunda olumsuzluk tespit edildiğinde idari uygulama olarak para cezalarına öncelik verilmemesi gerekliliğini hatırlatan Sayın Anıl Pır, "Bu cezai işlemler birer amaç değil, sorunun çözülmesinde kullanılan birer araç olarak görülmelidir. Bu nedenle para cezasına karar vermeden önce diğer idari uygulamalar (süre verilmesi, idari tedbir uygulanması, kurum içi ve dışı diğer kurumların yaptırımlarından yararlanılması vb.) mutlaka birer seçenek olarak gözden geçirilmelidir" dedi. Meslektaşlarımızın, yaptığı denetimler esnasında ve sonrasında yaşamakta olduğu sıkıntılara da değinen Anıl PIR, "özellikle riskli olan gece denetimlerinde dikkatli davranılmasını hatırlatmış, kaza riski ve çalışma saatleri açısından mağduriyetin önüne geçilmesi için tüm görevlendirmelerin mutlaka yazı ile yapılması gerektiğini belirtmiştir."  dedi

3. İstanbul Hava Kalitesi Çalışmaları - Muhammet Doğan (İBB Çevre Koruma Ve Kontrol Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü)

Konuşmasının başında Sayın Doğan, İstanbul‘da hava kirliliği çalışmalarının 1990‘lı yıllarda hat safhada olduğunu bildirdi. 1995 yılında YTÜ ile birlikte yapılan çalışmada, kirliliğin yoğun olduğu bölgeler incelendi ve bunun sebebinin kalitesiz kömür olduğu belirlendi. Temiz yakıt araştırma çalışmalarının 1995 yılında başladığını bildirdi ve bu dönemde İBB‘ nin temiz yakıt kaynağı olan doğalgazı yaygınlaştırılmaya çalıştığını belirtti. Trafik kaynaklı kirleticilerden bahsederken Metrobüs örneğinde yılda 30 ton PM ve 770 ton CO salınımının azaltıldığını bildirdi ve halihazırda kirlilikle ilgili değerlerden PM ve No2 değerlerinin problemli olduğu bilgisini paylaştı.

4. Sürdürülebilir Kentsel Yaşam Çabaları - Cansu Tekin (Kadıköy Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü)

Sayın Tekin konuşmasına sağlıksız ve çarpık yapılaşmanın kentsel dönüşüm için sebep oluşturduğunu belirterek başladı. Kentsel dönüşüm için tasarlanan yapıların sürdürülebilir olması gerektiğini, şehirleşmenin ise ekolojiye duyarlı olması gerektiğini ekledi. Kent yaşamı içerisinde inşaat kirliliği ile mücadele edip, yeşil mahalle, yeşil kent ve yaşam alanlarının korunması gerektiğini belirtti. Çevre hizmetleri sunulurken kullanılan araçların alternatif enerji kaynaklarını kullanması yolu ile kirlilik oluşturulmadan çevre hizmetlerinin ulaştırılması gerektiğini belirtti. Sözlerine kentler planlanırken iklim değişikliğinin göz önünde bulundurulması gerekliliğini vurgulayarak son verdi.

II. OTURUM: ATIK YÖNETİMİ

ÇMO İstanbul Şube‘ den Sayın Ali Osman Asılsoy‘ un kolaylaştırıcılığında gerçekleşen ikinci oturum, Sayın Kutay Ertul‘ un "Yetkilendirilmiş Kuruluş Olarak Ambalaj Atıkları Yönetimi Faaliyetlerinde Karşılaşılan Sorunlar" konulu sunumu ile başladı. Ardından Sayın Mehmet Ziya Yazgan "Tehlikeli Atık Yönetimi" başlıklı sunumu ile İstanbul‘un tehlikeli atık yönetimine, Sayın Elif Kara ise "Atık Pillerin Yönetimi"  başlıklı sunumu ile Türkiye‘ nin atık pil karnesine bir pencere araladı.

1. Yetkilendirilmiş Kuruluş Olarak Ambalaj Atıkları Yönetimi Faaliyetlerinde Karşılaşılan Sorunlar - Kutay Ertul (ÇEVKO)

Sayın Kutay Ertul, ambalaj atıklarını piyasaya sürenlerin kayıt altına alınmamasının karşılaşılan ilk problem olmasıyla başlayan sunumuna, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı‘nın siyasi sebeplerle cezaları kesmemesinden kaynaklanan haksız rekabet ortamını vurgulayarak devam etti. Atık türlerindeki arz-talep sıkıntısı, kayıt dışı çalışmalar, sokak toplayıcıları gibi sebeplerin firmaların topladığı değerli atıkların miktarının azalmasına sebep olduğuna değinen Ertul, poşetle toplamanın atık yönetim sisteminin verimini düşürdüğünü belirtti. Ertul ayrıca, sürekli yapılan mevzuat değişikliklerinin, atık yönetimi işleyişi açısından önemli bir sıkıntı teşkil ettiğinin de altını çizdi.

2. Tehlikeli Atık Yönetimi - Mehmet Ziya Yazgan (İSTAÇ A.Ş.)

Sayın Yazgan, sunumuna tehlikeli atığın tanımlanması ve kodlama sistemini anlatarak başladı. Sonrasında altı başlık altında incelenebilen "Tehlikeli Atık Yönetimi" konusuna değinen Yazgan, bu başlıklardan "Bertaraf Yönetimi ve Teknolojileri" ni detaylı bir şekilde inceledi. Elleçleme, fiziksel-kimyasal arıtma, solidifikasyon-stabilizasyon, RDF, çamur kurutma, döner fırın yakma, gazifikasyon ve düzenli depolama sistemlerine değinen Yazgan, sunumunu ulusal mevzuattan bahsederek sonlandırdı.

3. Atık Pillerin Yönetimi - Elif Kara (TAP)

Pillerin ihtiyaç kaynakları ve kullanımın azaltılma koşullarına değinerek sunumuna başlayan Sayın Kara, Türkiye‘de pil üretiminin olmadığını ve tüm ihtiyacın ithal edildiğini belirterek devam etti. Ayrıca, mevzuatın değişmiyor olmasının (APAK Yönetmeliği) pratikte sürdürülmesi gereken işlerde zorluk teşkil ettiğini belirten Kara, pil geri dönüşümünün öneminin gittikçe arttığını ve başta AB olmak üzere tüm dünya ülkelerinin artık bu konuya yoğunlaştığını vurguladı.

III. OTURUM: ÇEVRE HİZMETLERİ KONUSUNDA YENİ YAKLAŞIMLAR

ÇMO İstanbul Şube‘ den Sayın Meryem Kayan‘ ın kolaylaştırıcılığında gerçekleşen üçüncü oturum, Tuzla Belediyesi‘nden Sayın Zeynep Çitacı‘nın "Tuzla İlçesi Çevre Risk Analizi ve Çevresel Yükümlüklerin Tanımlanması" başlıklı sunumu ile başladı. Ardından İBB‘den Sayın Onur Taşkınoğlu "Gürültü ve Gürültü Haritalama" başlıklı sunumu ile İstanbul‘un gürültü sorununa, Maltepe Belediyesi‘nden Sayın Eren Yıldız Geyhan ise belediyelerinde uygulamaya geçirdikleri "Kurumsal Ölçekli Sera Gazı Envanter Çalışması" başlıklı sunumu ile karbon salınımının kurumsal ölçekte engellenilebilirliğine dikkat çekti.

1. Tuzla İlçesi Çevre Risk Analizi ve Çevresel Yükümlüklerin Tanımlanması - Zeynep Çitacı (Tuzla Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü)

Sayın Çitacı sunumunda Tuzla İlçesi Çevre Risk Analizi ve Çevresel Yükümlülüklerin Tanımlanması Projesi Raporu ile ilgili bulguları değerlendirdi. Çevre hizmetleri sunulurken Tuzla Belediyesi hizmet alanında bulunan yerleşim ve sanayi bölgelerinin çevresel risklerinin belirlenmesi, yükümlülülerin değerlendirilmesi ve risklerin giderilmesi ile ilgili yapılan çalışmalara değindi. Zengin görsel materiyallerle birlikte, somut bir şekilde saha ziyaretlerinde karşılaşılan çevresel riskleri sıraladı. Ardından raporda yer alan öneriler kısmında çevresel risklerin giderilmesi ve tedbirlerin alınması ile ilgili bilgileri sundu.

2. Gürültü ve Gürültü Haritalama - Onur Taşkınoğlu (İ.B.B. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Çevre Koruma Müdürlüğü)

Sayın Taşkınoğlu sunumunun başında İstanbul‘ da gürültü ölçümü ile ilgili 21 tane yetki devri alan belediye olduğunu ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinde 13 adet gürültü ölçüm cihazının ve 69 adet A tipi sertifikalı teknik elemanın bulunduğunu bildirdi. Gürültü haritalarının bir alanın gürültü problemini ortaya koymak için yapıldığını söyledi ve Belediyelerin gürültü haritaları hazırlanması eylem planlarının uygulanmasından sorumlu olduğunu ekledi. Gürültü haritalarının ilk etabının 2014 yılında tamamlandığını ikinci etabının ise 2018 yılında hazırlanacağını bildirdi. Haritalar oluşturulurken iki çeşit veriden yararlanıldığına değinen Taşkınoğlu, bunlardan birincisinin genel veriler, ikincisinin ise spesifik veriler olduğunu belirtti. Genel verilerin yükseklik eğrisi, yol şose, bina, nüfus, karayolu, raylı sistem, endüstri bilgileri olduğunu bildirdi.

İstanbul, Bursa, Adana, Ankara ve İzmir Belediyeleri ortaklaşa haritalar yapıldığını ve projelerin eşleştirme çalışmalarının 2006-2008 yılları arasında yapıldığını bildirdi. Bu haritaların beş yılda bir revize edildiğini ekledi.  Atatürk Havalimanı, Adana ve  İzmir Karayolları, Ankara Raylı Sistemi ve  Bursa Dokuma Sanayi için  gürültü haritalarının  hazırlandığı ve böylece kaç insanın ne kadar gürültüye maruz kalmış olduğunun hesaplandığı bilgisini paylaştı.

3. Kurumsal Ölçekli Sera Gazı Envanter Çalışması - Eren Yıldız Geyhan (Maltepe Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü)

Sayın Geyhan, sunumuna yapılan çalışmada Maltepe Belediyesi hizmet binası ve faaliyetlerinden kaynaklı emisyonların hesaplandığını bildirerek başladı. Çalışmanın başında zaman aralığı, sistem sınırlarının oluşturulması, veri toplama, hesap yöntemleri, emisyon faktörleri gibi adımların belirlendiği bilgisini paylaştı. Çalışmanın 2012 verileri ile IPPC VE EPA sınırları içinde yapıldığı bilgisini verdi. Bu verilerin ilgili birimlerden toplandığını aktadı. Bu veriler değerlendirilirken EPA‘ nın Sggec isimli programının kullanıldığını söyledi. Sonuçların, ulaşım için elektrikli araçların kullanılması, elektrik üretimi için güneş pilleri, atık yönetim sisteminin geliştirilmesi, rotaların optimize edilmesi, yeşil bina uygulamarının geliştirilmesine göre programlandığı ve alınan önlemlere göre emisyonların azaltıldığı bilgisini paylaştı.

FORUM

Atık yönetimi oturumunda sorulardan ziyade sunumlara ağırlık verilmesi sebebi ile foruma, atık yönetimi konusu hakim oldu. Başkanımız Sayın Emine Girgin‘in beraberinde, atık yönetimi oturumunda konuşmacı olan Sayın Kutay Ertul, Sayın Mehmet Ziya Yazgan ve Sayın Elif Kara da kürsüde yer aldılar. Özellikle hanelerde tehlikeli atık ve ambalaj atıklarının ayrıştırılması ve ayrı toplanması konusuna değinilen bu kısımda, Sayın Kutay Ertul mevzuatın (Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği) 9 yılda geçirdiği değişiklikleri ve bir türlü tam anlamıyla uygulanabilir bir hal almayışını belirtti. Ayrıca Sayın Mehmet Ziya Yazgan, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‘ nin evlerden toplamanın ötesinde endüstriye has bir mevzuat olduğunu, evlerden tehlikeli atık toplanabilmesi için mevzuatın revizyon gerektirdiğini belirtti. Yöneltilen "Neden Türkiye‘de pil geri dönüşüm tesisi yok? Yeterince karlı değil mi?" sorularına Sayın Elif Kara, bir ülkenin atık pil geri dönüşümü yapabilmesi için öncelikle pil üretimi yapması gerektiğini, bunun için de Türkiye‘de henüz bir talep olmadığını belirtti.

Yerel yönetimlerde çevre mühendislerinin istihdamı konusunda söz alan Sayın Ali Osman Asılsoy, İstanbul‘da 39 ilçe belediyesinden birçoğunun henüz Çevre Koruma Müdürlüğü dahi olmadığını, çevre hizmetlerinin Zabıta veya Temizlik İşleri Müdürlüklerinin bünyesinde icra edildiğini, mevcut olan Çevre Koruma Müdürlüklerinde çalışan Çevre Mühendisi sayılarının yetersiz olduğunu belirtti. Ayrıca Asılsoy, belediye mevzuatında yapılacak değişikliklerle asli müdürlüklerden biri olan Temizlik İşleri Müdürlüğü‘ nün asli müdürlük olmaktan çıkarılması gerektiğini, temizlik işlerinin (özellikle evsel atık konusu) bir şeflik veya altbirim olarak Çevre Koruma Müdürlüklerine bağlanması gerektiğini, diğer tüm çevre konularının olduğu gibi tüm atık konularının da (evsel, ambalaj, tehlikeli, e-atık, hafriyat vs.) çevre mühendislerinin istihdam edildiği Çevre Koruma Müdürlüklerinin konusu olması gerekliliğini vurguladı. Sonrasında söz alan Sayıt Nejat Büyükköksal, Çevre Koruma Müdürlüklerinin tıpkı iç denetçilik gibi direk üst yönetime bağlı, adeta bir üstmüdürlük gibi çalışması gerektiğini belirtti.

Program TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Emine Girgin‘in konuklara ve katılımcılara teşekkür etmesi ile son buldu.